Više od dvije trećine građana Crne Gore (68 odsto) vjeruje da je koronavirus napravljen u laboratoriji, a više od polovine (51 odsto) da je pandemija dio globalnih napora da se svi prisile na vakcinaciju, bez obzira da li to žele ili ne, pokazalo je istraživanje javnog mnjenja, koje je za potrebe NATO Strateškog komunikacijskog centra izvrsnosti (StratCom) uradio Ipsos.
Kada je ova tema u pitanju, više od trećine građana (37 odsto) vjeruje da su Sjedinjene Američke Države (SAD) napravile koronavirus kako bi zadale udarac Kini, a 34 odsto je onih koji su uvjereni da je broj inficiranih ili preminulih od posljedica kovid-19 nekoliko puta viši od zvaničnih podataka.
Građani Crne Gore nisu usamljeni u ovakvim stavovima, jer ih u sličnim procentima dijele građani ostalih pet zemalja regiona zapadnog Balkana.
”Ovako visoki procenti građana širom regiona koji vjeruju u teorije zavjere i druge neprovjerene tvrdnje o kovidu-19, zajedno sa njihovim niskim nivoom povjerenja u medije ukazuje na ranjivost koju potencijalno mogu iskoristiti unutrašnji ili spoljašnji akteri. Kada stanovništva nemaju naviku provjeravanja činjenica i podložniji su neprovjerenim informacijama, time stvaraju plodno tle za neprijateljske aktere da ‘guraju’ dezinformativne narative i teorije zavjere koje podrivaju povjerenje, polarizuju društvo i potencijalno utiču na proces donošenja odluka na državnom nivou”, navodi se u izvještaju, u koji su “Vijesti” imale uvid.
Iz NATO Centra sa sjedištem u Letoniji, napominju da upotreba tehnika uticaja, kao što je, na primjer, širenje dezinformacija, narušava povjerenje među članovima društva i čini ga podložnijim neprijateljskom uticaju, a da su se baš u slučaju pandemije mogla identifikovati podložnost regionalnog stanovništva na dezinformacije.
”Najmanje jedna od tri osobe širom regiona vjeruje u različite, nepotvrđene tvrdnje o kovidu-19,” navodi se u dokumentu koji se uglavnom bavi ruskim uticajem u regionu.
Fokus grupe, koje su rađene za potrebe izvještaja, otkrile su da veoma mali broj ispitanika koji vjeruje u teorije zavjere o kovid-19 može ukazati na izvor svojih informacija.
”U Albaniji i na Kosovu, ispitanici su kazali da njihove vlade nisu objavile transparentne i jasne informacije koje se tiču ove krize, zbog čega su se okrenuli alternativnim izvorima informacija. U Srbiji, ispitanici su takođe pomenuli zvanične institucije kao mogući izvor dezinformacija o kovidu-19”, navodi se u izvještaju StratComa.
Ispitanici širom regiona su pitani i koja je zemlja ili organizacija pružala najviše pomoći njihovoj državi u procesu pandemije.
”U Albaniji, Sjevernoj Makedoniji i Crnoj Gori, EU je pomenuta najčešće. Kina je najčešće pominjana u Srbiji (76 odsto). Širom regiona vlada stav da Rusija nije pružila mnogo podrške tokom pandemije kovid-19. U Srbiji i u BiH, gdje je pominjana češće nego u drugim državama, samo pet, odnosno četiri odsto stanovništva pomenulo je Rusiju kao pružatelja podrške”, navodi se u nalazu.
Većina građana regiona, među kojima i ispitanika iz Crne Gore, koji misle da Zapad pokušava da uništi njihove tradicionalne vrijednosti takođe su skloniji da vjeruju u teorije zavjere o kovidu.
U svijetlu pandemije kovid-19, većina građana regiona smatra da se EU pokazala slabom i podijeljelnom.
”Ovo mišljenje je naročito popularno u Srbiji (75 odsto), ali je dijeli i više od polovine ispitanika iz Crne Gore, BiH, Sjeverne Makedniji i Albanije. Oni koji se slažu sa tom izjavom uglavnom su etnički Srbi (u BiH, Kosovu i Crnoj Gori), protive se članstvu u NATO i EU, i favorizuju Rusiju i Kinu kao strane partnere”, utvrđeno je istraživanjem javnog mnjenja.
Međutim, učesnici fokus grupa u Crnoj Gori, Albaniji i BiH uglavnom se ne slažu da je kriza kovid-19 dokazala da je EU podijeljena i slaba.
Prema albanskim ispitanicima, svaka od zemalja članica EU prvo je pokušala da riješi svoje unutrašnje probleme, dok su Crnogorci objasnili da slaba početna organizacija ne znači nedostatak novca ili interesa za rješavanje problema.
Strahujemo da ćemo biti tretirani nejednako u odnosu na članice EU
Sa stavom da bi Crna Gora trebalo da se posveti članstvu u Evropskoj uniji saglasilo se 76 odsto ispitanika.
Kao najveće prednosti vide pristup zajedničkom tržištu i kretanju bez granica (28 odsto), a po 20 odsto glasalo je za odgovore finansijska podrška Unije i bezbjednost i stabilnost.
Međutim, na pitanje šta je najveća žrtva članstva, najveći broj ispitanika iz Crne Gore (27 odsto) izabralo je odgovor “minorna uloga u donošenju odluka i da ćemo biti tretirani nejednako u odnosu na vodeće zemlje EU”.
Više od petine (21 odsto) ocijenilo je da će to biti rast cijena i veća kompetitivnost od drugih zemalja članica, a 19 odsto podrivanje tradicionalnih vrijednosti i načina života.
Više od polovine (54 odsto) građana Crne Gore podržava članstvo u NATO, onih koji ne podržavaju je 43 odsto, dok četiri odsto nije dalo odgovor, pokazalo je istraživanje javnog mnjenja, koje je za potrebe StratComa uradio Ipsos.
Među ostalim zemljama članicama NATO iz regiona, članstvo u ovom vojno-političkom savezu podržava 80 odsto Albanaca i 75 odsto Sjeverno-Makedonaca.
Na pitanje koji su najveći benefiti članstva u NATO, 43 odsto građana Crne Gore istaklo je da su to garancija bezbjednosti i stabilnosti, 11 odsto direktne strane investicije i ekonomski rast, pet odsto poboljšanje vlastitog sistema odbrane, četiri naučna i tehnološka razmjena i napredak, a tri niže troškove nacionalne odbrane.
Kada su u pitanju negativne posljedice članstva, najveći broj (23 odsto) naveo je pogoršanje odnosa sa zemljama koje se protive NATO, za jedan procenat niži je procenat onih koji navode da je to obaveza slanja naših vojnika u opreacije koje predvodi NATO, a 20 odsto naveo je budžetske troškove.
Kada je u pitanju budući odnos sa NATO, 76 odsto građana Kosova je za punopavno članstvo, 36 građana BiH i šest odsto iz Srbije.
Kada je u pitanju, na primjer, Srbija, 30 odsto ispitanika je za bliskiju saradnju sa NATO, ali ne i za članstvo, 22 odsto za više komunikacije, ali ne i saradnje, a 33 odsto da nemaju nikakve odnose.
”Štaviše, 17, odnosno 16 odsto građana u Albaniji i Sjevernoj Makedoniji navelo je NATO kao jednu od najvažnijih organizacija u održavanju stabilnosti i mira na Balkanu, što NATO čini jednim od prvi pet najvažnijih država/organizacija u tom dijelu. U Crnoj Gori NATO nije među prvih pet u tom dijelu”, navodi se u dokumentu.
Kada su u pitanju odnosi sa državama ili organizacijama, najveći broj građana Crne Gore pohvalio je kao dobre sa NATO - 71 odsto, zatim slijedi EU sa 68, Turska sa 67, SAD 66, Njemačka 65, Kina 64, Saudijska Arabija sa 43 i na kraju Rusija sa 33 odsto.
Srbija bezbjednosna prijetnja za trećinu Crnogoraca, za Srbe je to Albanija
Iako tek svaki peti građanin Crne Gore smatra da neka država ili organizacija predstavlja prijetnju po državu, na pitanje da navedu za koga smatraju da je prijetnja, trećina ispitanika navela je Srbiju (33,4 odsto).
Na drugom mjestu, po izboru građana Crne Gore, našla se Rusija sa 17,1, odnosno Albanija sa 16,8 odsto. U prvih pet su i NATO (8,6 odsto) i SAD (7,3 odsto).
Crna Gora nije se našla na listi prijetnji po druge zemlje regiona, ali jesu gotovo sve ostale.
Srbiju kao prijetnju smatra i 88,2 odsto građana Kosova, 40,5 odsto građana BiH i 29 odsto građana Albanije.
Albaniju kao prijetnju vide Srbi (22,6) i Sjeverno-Makedonci (19 odsto).
Kosovo kao prijetnju vidi 16 odsto Srba i isto toliko Sjeverno-Makedonaca.
Dvije države su imale visok procenat onih koji misle da su Hrvati velika prijetnja – 14,4 odsto građana BiH i 9,8 odsto Srba.
Bonus video:
