Sveštenik Gojko Perović komentarišući javnu polemiku oko postavljenja sveštenika Nikole Marojevića u Upravni Odbor Univerziteta Crne Gore i naveo kako se "u naučnoj teoriji, i u političkoj društvenoj praksi pravi razlika u pojmovima sekularno društvo pa i sekularna država - na jednoj strani i sekularizam kao viđenje svijeta, određena filosofija, ideologija - na drugoj strani".
"Dakle, izrazi sekularnost ili sekularizacija odnose se na stanje društva, na društvenu realnost i procese u njoj, pa i ako hoćete odnose se i na državni, ustavni poredak...koji je izglasan, dogovoren. Sekularna država i njeni propisi predstavljaju društvena pravila igre kojih se svi moramo držati. Dok sekularizam (evo po zvučnosti ćemo ga prepoznati i zapamtiti po to tome što liči na komunizam ili neki drugi.... "izam") predstavlja pogled na svijet, ideologiju", rekao je Perović.
Na pitanje u čemu je stvarna razlika između ovih pojmova Perović pojašnjava da to jeste tema za širu i slojevitu elaboraciju.
"Iz perspektive Crkve - samoj Crkvi odgovara da živi u društvu i državi gdje su institicionalno, organizaciono država i Crkva odvojene. Ali to ne znači da sveštenik ne može da radi na univerzitetu, da ne radi na nekom državnom poslu, da ne bude ljekar... Kao što ne znači da Crkva ne može predložiti da predsjednik države bude na čelu crkveno-drzavnog organizacionog odbora za proslavu 800 g Đurđevih stupova; da Crkva ili islamska zajednica ne treba da dobiju materijalnu pomoć od Vlade...itd..itd Dakle odvojenost da. Ali i saradnja - da. Decenijama na Cetinju uspješno, požrtvovano i humano rade rimokatoličke časne sestre u državnoj bolnici Danilo Prvi. Cetinjski sveštenici su u vrijeme komunizma radili kao službenici u banci ili u državnom Savezu za slijepe .... Hoće li neko da kaže da je sveštenik dr Boris Brajovic, profesor filosofije na Filosofskom fakultetu u Nikšiću...nesavjesan, nestručan.... jesu li ove medicinske sestre nestručne... zato što su u mantijama?" zapitao se Perović.
On je ponovio da je upravo to sekularizacija... sekularno društvo. Ona ima i neke radikalnije forme, sa većom ili manjom udaljenošću države i vjerskih institucija....ali ovdje ističemo domete do kojih je došlo crnogorsko drustvo...i kojima sličnih primjera imamo u zemljama članicama EU, a da ne govorimo ovdje o vjekovnoj tradiciji crnogorske države. ( pogledajte samo koliko je sekularan Zakonik knjaza Danila - kome neupućeni ljudi pripisuju raskidanje odnosa sa Crkvom )..." naglasio je on.
"Na drugoj strani sekularizam kao tendencija, kao svjetonazor.... može imati i neke svoje agresivne forme, totalitarne... koje se zalažu za potpuno protjerovanje religije iz javnog života pa i javnih institucija. Imate sekularizam koji je militantan i koji traži potpuno ras-crkovljenje obje-svećenje javne sfere. Sa takvom ideologijom Crkva se nikad neće složiti niti se sa takvom krajnošću po logici stvari...može naći kompromis." istakao je Perović.
Perović je podsjetio da je "samo značenje izraza - sekularno - vezano za usmjerenje pažnje čovjekove na ovoj vijek, na ovo "sada i ovdje" a istovremeno prepuštanje crkvama i vjerskim zajednicama propagiranje budućeg života i nebeskog carstva. “I vidite - to je razdvojeno institucionalno, na obostrano zadovoljstvo i drzave i Crkve. Ali realno u životu obje sfere, dolazi do saradnje i prožimanja. Pogledajte koliko samo u sekularizovanoj Evropi imete demohrisćanskih partija; kakva je i kolika - u sred te Evrope- još uvijek uloga države Vatikana, a koliko opet, baš u zadnjih 100 godina imamo naučnika, umjetnika, javnih djelatnika koji su vjernici i sveštena lica i koji su prisutni u javnom prostoru pa i u institucijama. Neko skoro ovdje napisa kako je u redu da predsjednik Njemačke bude pastor reformisane protestantske crkve, ali eto SPC nije sprovela reformu unutar sebe, pa njeni popovi ne mogu u institucije! Pa zar će civilno društvo da određuje koliko je neka crkva reformisana i samim tim podobna?” upitao je on.
Što se tiče konkretne teme u vezi članstva sveštenika Nikole Marojevića u nekom Upravnom odboru otac Gojko Perović kaže da je situacija sljedeća:
“Niti je Crkva dobila neko sistemsko mjesto, neku zagarantovanu stolicu u bilo kom odboru...pa da sad ona delegira svog predstavnika tamo; niti je Crkva to tražila od Univerziteta ( niti ona vidi tu svoj interes ); niti je ko od same Crkve tražio tako nešto.... A da jeste to tako bilo ja bih prvi pitao: a gdje je stolica za katolike ili muslimane? Ali - ponavljam...uopšte se ne radi o tome. I samim tim, i baš zbog toga nemamo narušen sekularni duh ni ustrojstvo države.”
On naglašava da je u jedno univerzitetsko tijelo postavljen čovjek koji ima reference naučnog radnika, a kome njegova sveštenička služba - u ovom slučaju - nije bila određenje za ovaj izbor.
“Niti otac Nikola u tom odboru ima blagoslov da zastupa i promoviše zvanične stavove Crkve. A ovo otud što ga Crkva tamo nije ni delegirala. A ne vidim, pravo reći, ni kako bi, na kojoj temi tamo mogli da se iznose crkveni stavovi i crkvena strategija. Da će se on kao pojedinac rukovoditi svojim vjerskim ubjeđenjima - hoće sigurno. Ali to će, osim njega, da čine i drugi ljudi koji su vjernici...koji ne nose mantije...a kojih ima...u državnoj reprezentaciji, u bolnici, u Vladi ove države,” rekao je Perović.
On je istakao i da se ovakvim postavljenjem ne narušava sekularni karakter društva i države.
"Da li ovo smeta radikalnim sekularistima - naravno", rekao je Perović i naglasio "da ćemo morati da se navikavamo na suživot i međusobnu toleranciju i društvu.... građanskom društvu u kojem to isto društvo ne uređuju nečiji intimni utisci nego zakoni.
Postavljenje Marojevića, Perović je kazao da koliko je njemu poznato, ne krši ni jedan jedini zakon države Crne Gore.
"I još nešto: ne mogu da shvatim kredibilitet intelektualni i principijelnost ljudi - bez obzira kojoj oni stranci i ideologiji pripadali - a koji nijesu jednu jedinu riječ rekli kada se predsjednik ove države javno i nedvosmisleno bavio uređenjem (imenom, strukturom i identitetom ) SPC, a sada su vrlo glasni kod postavljenja ovog sveštenika i zabrinuti da li se poštuje Ustav. A u pitanju su vrsni pravnici, dugogodišnji političari i glasoviti NVO djelatnici,” rekao je on.
On podsjetio na nekoliko najzvučnijih primjera učešća sveštenih lica u univerzitetskim tijelima Zapadne Evrope, kao što su Rovan Vilijams, anglikanski sveštenik, bivši nadbiskup kenterberijski i poglavar Crkve Engleske – dekan Magdalen koledža Univerziteta u Kembridžu; Mišel Deneken, katolički sveštenik – rektor Univerziteta u Strazburu; Peter Skov-Jakobsen, luteranski sveštenik, kopenhagenški biskup i poglavar Crkve Danske – član savjetodavnog tijela Univerziteta u Kopenhagenu; Rainhart Marks, katolički sveštenik, kardinal i nadbiskup minhenski – član savjetodavnog tijela Univerziteta Ludvig-Maksimilijan u Minhenu.
Maglasio je da Zakon o zabrani diskriminacije jasno govori kako je nedopustivo bilo kog građanina stavljati u drugi red i uskratiti mu neko pravo - samo zbog njegove vjerske pripadnosti.
"Prema tekstu tog našeg važećeg zakona svako pozivanje na diskriminaciju po ovoj osnovi predstavlja, ni manje ni više nego, govor mržnje", rekao je Perović.
Bonus video:
