Lokalni javni emiteri ne treba da zavise od političke volje trenutnog rukovodstva opštine i precizno utvrđen procenat budžeta koji se opredjeljuje za njihovo finansiranje i vezivanje za procenat godišnjeg budžeta jedinice lokalne samouprave, osiguraće finansijsku samostalnost u njihovom radu.
To je, pored ostalog, rekao “Vijestima” Goran Đurović, direktor Media centra, nevladine organizacije koja je izradila modele Odluke o osnivanju lokalnog javnog emitera i Statuta lokalnog javnog emitera.
Modeli su nastali u okviru projekta “Učešće nevladinih organizacija u profesionalizaciji lokalnih javnih emitera”, a cilj je, kaže Đurović, da skupštine opština 15 lokalnih samouprava te opšte akte u lokalnim javnim emiterima usvoje i primjene do novembra ove godine.
Prema riječima Đurovića, predloženi modeli urađeni su na način da mogu biti upotrijebljeni za lokalne javne servise koji u okviru svog pravnog subjekta imaju televiziju, radio i portal.
“... A jednostavnim brisanjem odredbi koje se odnose na televiziju. Model je upotrebljiv za sve lokalne javne emitere koji u okviru svog pravnog lica imaju, kao organizacione jedinice, radio i portal”, rekao je on.
Novi način imenovanja članova Savjeta
Modeli, pored ostalog, sadrže poglavlja u kojima su razrađene nadležnosti i djelatnosti lokalnih javnih servisa.
“... Prava i obaveze zaposlenih, programska nezavisnost, finansiranje, upravljanje i rukovođenje, imenovanje samoregulatornog tijela (ombudsmana, komisije, članstva u eksternom tijelu), donošenje odluka u vezi sa imovinom, sukob interesa članova upravljačkih organa”, rekao je Đurović.
Postojećim normativnim rješenjima, kako je dodao, ostalo je neriješeno pitanje nezavisnosti rada savjeta lokalnih emitera, kao i oslobađanje od “neprimjerenog političkog uticaja i puno poštovanje profesionalnih standarda”.
“Do sada su članove i članice savjeta lokalnih javnih emitera imenovala javna preduzeća čiji su osnivač opština ili država, pa se politički uticalo na uređivačku politiku preko članova savjeta zaposlenih u javnim preduzećima. Osim toga, bilo je neophodno je dodatno razraditi kriterijume za imenovanje članova savjeta, revidirati postojeće kriterijume za predlagače”, rekao je on.
Prema njegovim riječima, bilo je neophodno utvrditi nov način imenovanja članova savjeta lokalnog javnog emitera i utvrditi nove kriterijume za ovlašćene predlagače.
Finansije
Dosadašnje odluke o osnivanju, kako je rekao, nisu predviđale i jasan minimalni iznos godišnjeg finansiranja javnog emitera iz budžeta opštine, već su ostavljale utvrđivanje međusobnih obaveza kroz ugovor koji se potpisivao na svake tri godine.
“Modelima odluke norma koja predviđa precizno utvrđen procenat budžeta koji se opredjeljuje za finansiranje lokalnog javnog emitera, potpuno je usaglašena sa rješenjem iz Zakona o audiovizuelnim medijskim uslugama koji propisuje utvrđivanje novog sistema finansiranja lokalnih javnih emitera i vezivanje za procenat godišnjeg budžeta jedinice lokalne samouprave. Time se osigurava finansijska samostalnost u radu lokalnih javnih emitera koji ne treba da zavise od političke volje trenutnog rukovodstva opštine”, rekao je Đurović.
Da je jedan od najvećih problema za lokalne javne emitere do sada bilo finansiranje, “koje se često nametalo kao pitanje opstanka samih medija”, kazali su i iz Sindikata medija Crne Gore (SMCG).
Potpredsjednica SMCG Milena Bubanja Obradović rekla je i da će se tek vidjeti na koji način će biti interpretirane odredbe Zakona o audiovizuelnim medijskim uslugama:
“Novim zakonskim rješenjem osigurano je da osnivači - lokalne samouprave, imaju zakonsku obavezu da izdvajaju značajno veća sredstva za rad lokalnih javnih emitera nego što je to ranije bio slučaj. Time se omogućava stabilnija finansijska osnova za rad medija. Ipak, izazov koji proizlazi iz interpretacije zakonskih odredaba, posebno u dijelu koji se odnosi na procenat budžeta lokalnih samouprava namijenjen za finansiranje emitera, pokazaće u kojoj mjeri lokalni političari prepoznaju i cijene ulogu lokalnih medija u zajednici”, kazala je ona.
Izazov - sopstvena produkcija
Prema njenim riječima, ključno je, u kontinuitetu, raditi na jačanju kapaciteta lokalnih javnih servisa.
“...Kako bi oni mogli ostvariti svoju misiju kao servisa građana, što uključuje proizvodnju kvalitetnog i objektivnog sadržaja koji odražava interese lokalne zajednice. Produkcija sopstvenog sadržaja u iznosu od 30 procenata kod televizijskog i 20 odsto kod radijskog programa lokalnih javnih emitera predstavlja ozbiljan zahtjev i izazov za većinu ovih medija. Jedan od mogućih problema da se on ispuni jesu ograničeni resursi. Mnogi lokalni emiteri funkcionišu sa malim brojem zaposlenih koji učestvuju u kreiranju sadržaja i lošom tehničkom opremom, što može otežati stvaranje kvalitetnog i raznovrsnog sadržaja”, ocjenjuje Bubanja Obradović.
Neophodne obuke
Kazala je da su potrebna i dodatna ulaganja u obuku novinara i produkcionih timova, kako bi se osigurala profesionalnost tokom kreiranja sadržaja.
“Kreiranje sadržaja koji istovremeno odražava interese lokalne zajednice i zadovoljava standarde javnog emitera, zahtijeva stalnu komunikaciju sa građanima, istraživanje njihovih potreba i preferencija, kao i praćenje novih trendova u medijskoj industriji. Uprkos ovim, ova zakonska obaveza pruža priliku lokalnim javnim emiterima da postanu dinamičniji, inovativniji i relevantniji za svoju publiku. Ključno je da osnivači i savjeti emitera prepoznaju značaj sopstvene produkcije i obezbijede potrebne resurse i podršku kako bi se ovi standardi postigli u praksi”, zaključila je Bubanja Obradović.
Sad mogu da angažuju i ombudsmana
Još jedna novina koju predviđa model Odluke o osnivanju lokalnog javnog emitera je uvođenje ombudsmana:
“Koji treba da razmatra i odlučuje o predstavkama i prigovorima korisnika lokalnog javnog emitera. Takođe, lokalnim javnim emiterima ostavljena je mogućnost da izaberu da li umjesto ombudsmana, koji bi bio angažovan u njihovom javnom mediju, da prigovore slušalaca i gledalaca treba da rješava, kao i do sada, Komisija koja je sastavljena od članova Savjeta ili eksterna Komisija”, rekao je Đurović.
"Novim zakonskim rješenjem osigurano je da osnivači - lokalne samouprave, imaju zakonsku obavezu da izdvajaju značajno veća sredstva za rad lokalnih javnih emitera nego što je to ranije bio slučaj. Time se omogućava stabilnija finansijska osnova za rad medija. Ipak, izazov koji proizlazi iz interpretacije zakonskih odredbi, posebno u dijelu koji se odnosi na procenat budžeta lokalnih samouprava namijenjen za finansiranje emitera, pokazaće u kojoj mjeri lokalni političari prepoznaju i cijene ulogu lokalnih medija u zajednici", kazala je Bubanja Obradović
Bonus video:
