Ni posle skoro osam godina od donošenja Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata većina lokalnih uprava još nije utvrdila listu bespravnih objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju. Taj posao je djelimično okončan samo u Prijestonici Cetinje i Danilovgradu.
“Nadležni organi opština su, u skladu sa važećim zakonskim rješenjem, bili dužni da sistematizuju i utvrde listu bespravnih objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju, odnosno koji nijesu ispunili uslove za legalizaciju u skladu sa ovim zakonom, ali je to uradio samo mali broj njih”, kazao je Nikola Ražnatović, v. d. generalnog direktora Direktorata za legalizaciju bespravnih objekata.
Primjera radi, u Glavnom gradu evidenciju izgrađenih i upisanih objekata vrši Uprava za nekretnine, u Kolašinu se pravdaju nedostatkom kapaciteta, odnosno angažovanja zaposlenih na drugim poslovima koji prate period “investicionog buma”. U Mojkovcu nema lica geodetske struke, a ni Bijelo Polje nema “kadrovskih mogućnosti, a i tehnički nije opremljena te nije imala mogućnosti da utvrdi listu bespravnih objekata”…
NE PROPUSTITE
U Prijestonici oko 700 objekata bez zahtjeva za legalizaciju
Na osnovu liste bespravnih objekata i podnijetih zahtjeva za legalizaciju, broj bespravnih objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju, u Prijestonici se procjenjuje na približno 700.
Na Cetinju je utvrđena lista bespravnih objekata na osnovu Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, podataka sa eKatastra - Uprave za katastar i državnu imovinu Crne Gore, Geoportala - Uprave za katastar i državnu imovinu Crne Gore, evidencije Sekretarijata o podnijetim zahtjevima i za legalizaciju i važećih planskih dokumenata.
Poteškoće prilikom sistematizacije i utvrđivanja liste bespravnih objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju, odnosno koji nijesu ispunili uslov za legalizaciju, a koje su imale za posljedicu da lista ne bude do kraja kompletirana i da svaki objekat bude evidentiran zbog eventualne dogradnje ili nadogradnje, kako kažu u Kancelarija za odnose sa javnošću Prijestonice Cetinje, bila je nemogućnost pristupa “Orto-foto” snimku na kojem su dostupni vertikalni i kosi orto foto snimci, iz kojega se jedino moglo provjeriti da li stanje na terenu odgovara podacima iz Lista nepokretnosti.
971 bespravno sagrađenih objekata u Danilovgradu
Na listi se nalazi 2.016 bespravnih objekata razvrstanih po planskim dokumentima. U “Istorijskom jezgru” evidentirano je 95 nelegalnih građevina, tu je zatim Gruda - Donje Polje (399), Donji Kraj (187), Aerodrom (476), Bogdanov kraj (298), Crna Greda (36), Bajice (111), Humci (295), Industrijska zona (51), Pozduje (27), Gornji Obod (8), a u svojini Prijestonice Cetinje je 34 nelegalnih objekata.
“Podatke za seoska područja bilo je teško odraditi bez pristupa “Orto foto” snimku i zbog velike teritorije Prijestonice Cetinje. Po podacima koje posjeduje Sekretarijat, pristiglih zahtjeva za legalizaciju sa seoskog područja bilo je 102”, navode.
14.051 zahtjeva za legalizaciju u Glavnom gradu
U Prijestonici je u pripremi je Odluka o godišnjoj naknadi za korišćenje prostora za bespravne objekte, koju trebaju da plaćaju vlasnici objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju i za koje je u postupku legalizacije donijeto rješenje o odbijanju zahtjeva za legalizaciju. Njenim donošenjem će se preduzeti sljedeći koraci.
Od početka primjene Zakona o planiranja prostora i izgradnji objekata podneseno je ukupno 1.307 zahtjeva za legalizaciju. Doneseno je 120 rješenja o legalizaciji, 903 rješenja o odbijanju zahtjeva i 118 rješenja o prekidu postupka. Lista bespravnih objekata će biti ažurirana u skladu sa orto-foto snimkom koji se svakodnevno mijenja postupanjem po zahtjevima i donošenjem novih rješenja.
Listu u Danilovgradu treba ažurirati
Opština Danilovgrad, odnosno Sekretarijat za urbanizam i zaštitu životne sredine, kako navodi Služba za odnose sa javnošću i protokol ovog grada, je januara 2024. godine sačinio listu bespravno sagrađenih objekata. Lista sadrži spisak vlasnika bespravno sagrađenih objekata koji su izvršili upis u katastarskom operatu i podnijeli zahtjev za legalizaciju, kao i vlasnika bespravno sagrađenih objekata koji su upisani u katastarskom operatu, a u momentu sačinjavanja iste nisu podnijeli zahtjev za legalizaciju.
Lista bespravnih objekata, sačinjena po katastarskim opštinama i na osnovu, u tom momentu dostupnih podataka, sadrži ukupno 971 bespravno sagrađenih objekata, od kojeg broja je za 525 objekata podnijet zahtjev za legalizaciju, dok za 446 objekata nije bio podnijet zahtjev, kao što smo već i naveli, u momentu sačinjavanja liste.
Navedenu listu je potrebno ažurirati, s obzirom da je broj bespravno sagrađenih objekata na terenu i veći. Takođe, navedene aktivnosti zahtijevaju ljudstvo, organizaciju i vrijeme kako bi se iste mogle na adekvatan način realizovati, što će svakako biti jedan od prioriteta.
U dosadašnjem periodu pristiglo je 1394 zahtjeva za legalizaciju, od čega je određeni broj zahtjeva odbijen, u određenom broju je postupak prekinut, dok je donijeto ukupno 274 rješenja o legalizaciji.
Glavni grad nije utvrdio listu bespravnih objekata, a evidenciju izgrađenih i upisanih objekata vrši Uprava za nekretnine. Podsjećamo da određen broj objekata vjerovatno nije niti upisan u katastarskoj evidenciji. Uprava za katastar je dostavila ovom Sekretarijatu dio podataka ali u formatu koji nije primjenljiv za dalju obradu.
Budžetom Podgorice za 2025. godinu za potrebe Sekretarijata za planiranje prostora i održivi razvoj, opredjeljena su sredstva za izradu liste bespravnih objekata ali izrada liste u najvećoj mjeri zavisi od podataka Uprave za nekretnine.
Do 16. aprila 2025. godine u Glavnom gradu je podneto 14.051 zahtjeva, a legalizovano je 674 objekata.
“Opština Bijelo Polje nije utvrdila listu bespravnih objekata i nema precizne podatke o broju bespravnih objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju”, kazao je Haris Šahman, sekretar Sekretarijata za planiranje i uređenje prostora Opštine Bijelo Polje.
On ističe da Opština Bijelo Polje nema kadrovskih mogućnosti, a i tehnički nije opremljena te nije imala mogućnosti da utvrdi listu bespravnih objekata, pa trenutno nema mogućnosti da radi na utvrđivanju liste bespravnih objekata iako nema preciznu evidenciju o broju bespravnih objekata.
“Od početka primjene Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata iz 2017. godine u našoj opštini broj podnesenih zahtjeva iznosi 1.855, a donijeto je 350 pozitivnih rješenja o legalizaciji bespravno izgrađenih objekata”, ističe Šahman.
Kolašin bez pouzdane evidencije
Opština Kolašin još uvijek nije utvrdila listu bespravnih objekata na svojoj teritoriji. S toga ne postoji ni pouzdana evidencija o broju bespravnih objekata.
“Od početka primjene Zakona iz 2017. godine podneseno je ukupno 1.116 zahtjeva za legalizaciju bespravnih objekata. Od tog broja donijeto je 26 rješenja o legalizaciji, 222 rješenja o obustavi postupaka (u slučajevima kada se objekti ne smatraju bespravnim, zbog odustanka strane od zahtjeva, smrti stranke ili kada je u drugom upravnom postupku već odlučeno), a 148 postupaka je do sada prekinuto jer se bespravni objekti ne uklapaju u plan ili nijesu riješeni imovinsko-pravni odnosi na zemljištu. U 720 postupaka je tražena dopuna podnesaka jer nije dostavljena sva potrebna dokumentacija predviđena čl. 156 Zakona”, navodi Mirela Drašković, v. d. Sekretara Sekretarijata za planiranje prostora, komunalne poslove i saobraćaj Opštine Kolašin.
Opština Mojkovac nije izradila konačnu listu bespravnih objekata, jer smatra da ovaj posao treba da bude u nadležnosti Uprave za nekretnine koja vrši upis bespravnih objekata, ima evidenciju nelegalnih objekata i ima zaposlena lica odgovarajuće struke koja su ovlašćena za taj posao.
Opština Mojkovac, navode u Sekretarijatu za urbanizam, stambeno-komunalno poslove i saobraćaj, je više puta dostavljala prigovore, predloge i sugestije na ovu temu Zajednici Opština Crne Gore i Ministarstvu prostornog planiranja i urbanizma CG kako bi zajedno našli način da se taj problem blagovremeno riješi.
U toku je postupak donošenja novog Zakona o legalizaciji i mišljenja smo da kroz taj Zakon treba precizirati odredbe vezane za nelegalne objekte, kao i nadležnosti za utvrđivanje liste bespravnih objekata, ističu u Sekretarijatu.
Opština Mojkovac nema zaposlenih lica geodetske struke, nema dovoljan broj zaposlenih lica građevinske i arhitektonske struke koji bi na profesionalan i stručan način riješili problem sačinjavanja liste bespravnih objekata. Prilikom utvrđivanja liste nelegalnih objekata mora se voditi računa o preciznoj bruto građevinskoj površini objekta, spratnosti objekta i mjerama značajnim za obračunavanje visine naknade, za koju lica koja ne obavljaju poslove iz gore navedenih struka ne mogu utvrditi proizvoljno, vizuelno i dobiti tačne i precizne podatke.
Postoji razlika, naglašavaju u Sekretarijatu za urbanizam, stambeno-komunalno poslove i saobraćaj Opštine Mojkovac, između privremenih i pomoćnih objekata koje se proizvoljno ne mogu odrediti, a kao što je propisano Zakonom privremeni objekti ne podliježu postupku legalizacije. Opština Mojkovac je za svaki vid saradnje, ali bez nadležnosti Uprave za nekretnine i pronalaženja zajedničkog rješenja na državnom nivou nije u mogućnosti bilo šta preduzeti. Smatramo da ovaj posao treba da bude u nadležnosti Uprave za nekretnine, jer Uprava vrši upis i ima evidenciju nelegalnih objekata.
19.605 nelegalnih stambenih jedinica u Opštini Bar
Od stupanja na snagu Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata je podneseno 385 zahtjeva za legalizaciju i svi zahtjevi su obrađeni ili su u postupku obrade predmeta, od čega je 91 objekat legalizovan, za 43 objekta su donijeta Rješenja o odbijanju jer u vrijeme izgradnje nije bila potrebna građevinska dozvola, za 104 objekta su donijeta Rješenja o prekidu postupka do rješavanja imovinskih odnosa i Rješenja o prekidu postupka do donošenja plana generalne regulacije. Postupci koji su prekinuti do rješavanja imovinskih odnosa se odnose na rješavanje imovinskih pitanja gdje je država Crna Gora vlasnik zemljišta i nijedan takav postupak nije riješen, dok postupci koji su prekinuti do donošenja Plana generalne regulacije takođe nisu riješeni, jer taj Plan na državnom nivou još nije donijet.
U Opštini Rožaje u toku je izrada liste bespravno sagrađenih objekata. Razlog zbog kojeg nijesu završili listu bespravno izgrađenih objekata, kako kažu u Opštini, je što Uprava za nekretnine nije završila postupak izlaganja velikog dijela teritorije Opštine Rožaje na kojoj je na snazi popisni katastar, te nijesu mogli povući podatke sa Geo portala CG, a nadležni sekretarijat ne raspolaže sa dovoljnim brojem službenika koji bi mogli da izlaze na teren i popisuju nelegalno izgrađene objekte.
“Ne postoji precizna evidencija bespravno sagrađenih objekata na teritoriji naše Opštine, ali ćemo u narednom periodu raditi na sistematizaciji i utvrđivanju liste bespravno sagrađenih objekata”, kažu u Opštini
Od početka primjene Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata iz 2017. godine u Opštini Rožaje je legalizovano bespravno sagrađenih objekata 119, a ukupno je podneseno zahtjeva za legalizaciju 1339.
Od ukupnog broja podnesenih zahtjeva odbijeno je 357 zahtjeva, obustavljeno 85 zahtjeva, a prekinuto 485 zahtjeva. Preostali zahtjevi su u postupku obrade.
Niz nejasnoća i čestih izmjena zakona
Postupak legalizacije bespravno izgrađenih objekata u Crnoj Gori, ističu u Opštini Bar, pratio je niz nejasnoća i čestih izmjena i dopuna sa nivoa centralnih vlasti što je u proteklim godinama otežavalo sprovođenje takvog procesa lokalnim upravama. Ovdje, dodaju, naročito treba uzeti u obzir ograničene kapacitete samih uprava u ovom dijelu te značajnu ulogu katastarskih organa države bez kojih lokalna uprava ne može sprovoditi postupke.
“U tom smislu, Opština Bar dobila je od strane katastra, krajem 2023. godine, listu bespravno izgrađenih objekata na svojoj teritoriji. Tražili smo takvu ažuriranu listu i krajem prošle godine međutim još uvijek je nijesmo dobili. Podaci iz pomenutog dokumenta govore o 19.605 nelegalnih jedinica, s tim što treba voditi računa da nijesu uvijek u pitanju kompletni objekti, već i etaže, spratovi, odnosno djelovi objekata”, ističu u Opštini Bar.
Na osnovu tih podataka kod nadležnih organa u Opštini Bar u toku je izrada liste nelegalnih objekata po katastarskim opštinama, za neke katastarske opštine je takva lista već dovršena dok su druge u postupku. Kako ne postoji centralna metodologija, softver ili slično rješenje koje bi olakšalo postupanje, službenici su prinuđeni da “ručno” obrađuju ogroman broj predmeta što usporava postupke.
Nadležni organ Opštine Bar u evidenciji ima 11.382 zahtjeva za legalizaciju bespravno sagrađenih objekata, što iznosi gotovo 60% ukupnog broja nelegalnih objekata na našoj teritoriji prema podacima katastra. Napominjemo da je jedan broj građana odustao od postupka nakon što je 2021. godine Vlada Crne Gore usvojila Odluku o urbanoj sanaciji, smatrajući utvrđene cijene legalizacije previsokim. U ovom trenutku pozitivno je završen postupak i donijeto rješenje o legalizaciji za devet objekata u Baru.
Krivične prijave zbog bespravne gradnje
Članom 326a Krivičnog zakonika Crne Gore predviđeno je krivično djelo građenja objekta bez prijave i dokumentacije.
U Osnovnom državnom tužilaštvu u Beranama, u periodu od 1. januara 2010. godine do 31. decembra 2024. godine podnijeto ukupno 28 krivičnih prijava po ovom osnovu.
Osnovno državnom tužilaštvu u Plavu, u istom periodu, na osnovu krivičnog djela iz člana 326a Krivičnog zakonika, podnijeto je 59 krivičnih prijava protiv 76 lica. Prijave protiv 34 lica su odbačene, protiv četiri lica su ustupljene drugom nadležnom tužilaštvu, protiv tri lica su još uvijek u radu, a 35 lica je optuženo, od kojih su pet lica optužnicom, a 30 optužnim predlogom. Tri lica osuđena su na kaznu zatvora, jedno lice je kažnjeno novčanom kaznom, protiv 29 lica donijeta je uslovna osuda, protiv jednog lica donijeta je odbijajuća, a protiv jednog lica oslobađajuća presuda.
Zbog ovog krivičnog djela u ODT Podgorica, u periodu od 2018. do kraja 2024. godine, podnijeto je 123 krivičnih prijava, a samo u prošloj godini prijavljeno je 38 lica što je povećanje u odnosu na 2023. godinu od dva i po puta. Državni tužioci su protiv 7 lica odbacili krivičnu prijavu, protiv osam lica je podignut optužni predlog, a protiv jednog lica prijava je riješena na drugi način.
Osnovno državno tužilaštvo u Rožajama u ovom vremenskom periodu nije imalo u radu podnijetih i procesuiranih prijava zbog krivicnog djela građenja objekta bez prijave i dokumentacije.
U Osnovnom državnom tužilaštvu u Baru u ovom periodu u radu je bilo 519 krivičnih prijava po ovom krivičnom djelu, a u ODT Nikšić 59 prijava.
Kazna od 500 do 4.000 eura
Novčanom kaznom u iznosu od 500 eura do 4.000 eura, navodi se u članu 210 Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, kazniće se za prekršaj odgovorno lice u organu lokalne uprave ako u roku od 60 dana od dana isteka roka ne sistematizuje i ne utvrdi listu bespravnih objekata za koje nije podnijet zahtjev za legalizaciju, odnosno koji nijesu ispunili uslove za legalizaciju u skladu sa ovim zakonom.
Ista kazna je predviđena ako se u roku od 15 dana od dana utvrđivanja ne dostavi listu bespravnih objekata urbanističko-građevinskom inspektoru, radi donošenja rješenja o uklanjanju objekata, i organu lokalne uprave nadležnom za donošenje rješenja o obezbjeđivanju alternativnog smještaja za bespravne objekte osnovnog stanovanja.
Bonus video:
