Opština Mojkovac namjerava da višemjesečne zahtjeve vlasnika imovine u Nacionalnom parku Biogradska gora pretoči u zvanične inicijative - na narednoj sjednici Skupštine opštine (SO) naći će se predlog zaključka kojim se od države traži da prekategoriše privatne parcele iz druge u treću - liberalniju zonu zaštite.
Od državnih institucija (Ministarstvo ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine i Agencija za zaštitu životne sredine) traži se “da izvrše reviziju odluka o ograničenju korišćenja privatne svojine”.
“To bi omogućilo lokalnom stanovništvu izgradnju pomoćnih i privremenih objekata namijenjenih za obavljanje poljoprivredne i turističke djelatnosti. Na taj način bi se spriječilo iseljavanje stanovništva sa sopstvene imovine i omogućila djelimična ekonomska valorizacija te imovine”, piše u predlogu zaključka.
Predlagači tvrde da su Mojkovčani, čije se privatne parcele nalaze u zaštićenim zonama, godinama suočeni s nejasnim pravilima, zabranama i selektivnim odobravanjima.
Navode i da je država “bila dužna da sprovede geodetski premjer terena, uključujući planinu Bjelasicu, da utvrdi tačne granice i da ih obilježi u skladu s katastarskim parcelama”. Umjesto toga, kažu, granice su neprecizno uspostavljene.
“Svako postupanje nadležnih organa utemeljeno na takvim ‘granicama’ predstavlja povredu načela zakonitosti i pravne sigurnosti, garantovanih Zakonom o upravnom postupku, Ustavom i Zakonom o svojinsko-pravnim odnosima... Posebno zabrinjava što se vlasnicima u okviru zone II zaštite zabranjuje izgradnja pomoćnih i privremenih objekata, ograđivanje zemljišta, postavljanje turističke i poljoprivredne infrastrukture, a da prethodno nije sproveden postupak eksproprijacije niti obezbijeđena pravična naknada...”
Piše i da su “ograničenja uvedena bez ikakve naknade, bez odgovarajuće javne rasprave i bez individualnog akta kojim bi se pravno regulisao obim i pravni osnov zadiranja u konkretna imovinska prava”.
“Postavljanjem trajnih i faktičkih ograničenja na korišćenje imovine, stvara se stanje faktičke eksproprijacije, što je u suprotnosti i s praksom Evropskog suda za ljudska prava...”.
DISKRIMINACIJA
Iako je proglašenje nacionalnog parka opravdano javnim interesom, podsjećaju predlagači, “svako ograničenje prava svojine mora biti propraćeno pravičnom naknadom”.
“U praksi NP Biogradska gora evidentirana je diskriminatorna primjena zakonskih i podzakonskih propisa. Pojedinci i pravna lica sa značajnim političkim i ekonomskim uticajem često dobijaju odobrenja za izgradnju i korišćenje objekata unutar zaštićenih zona, dok su lokalni stanovnici i poljoprivredni proizvođači iz istog područja strogo ograničeni u korišćenju svojih nepokretnosti, naročito u pogledu postavljanja pomoćnih i privremenih objekata. Takva praksa predstavlja grubo kršenje ustavnog načela jednakosti pred zakonom i načela pravičnosti u upravnom postupku, što direktno narušava pravno povjerenje građana u nepristrasnost i zakonitost rada državnih organa.”
Navode i da “ukoliko se postojeći odnos ne promijeni, ugrožena je održivost lokalnih zajednica i budućnost zaštićenih područja”.
Vlasnici imovine u okviru NP, okupljeni u neformalno udruženje “Pravo na privatnu svojinu i đedovinu”, već sedmicama protestuju, blokirajući jedan sat subotom magistralu od Kolašina do Mojkovca. Njihovi zahtjevi i argumentacija identični su onim iznesenim u predlogu zaključka, koji će se pred mojkovačkim odbornicima naći 4. avgusta.
Kako su “Vijestima” prije 15-ak dana kazali u Javnom preduzeću za nacionalne parkove Crne Gore (JPNPCG), “u ranijem periodu, na zahtjev tadašnjeg Ministarstva održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine, kao nadležni organ, izradila je nacrt Studije revizije statusa, kategorije i režima zaštite NP Biogradska gora”. Dokument još nije usvojen, a njime je zona uz samo Biogradsko jezero definisana kao II zona zaštite, odnosno, promijenjen je režim zaštite s treće na drugu zonu zaštite. Navode da su glavne promjene, u odnosu na ranije, uvođenje jasnih zona zaštite i tri režima uz jasno definisane aktivnosti koje se u njima mogu sprovoditi.
Granice NP Biogradska gora još nisu fizički označene. Radno tijelo za obilježavanje spoljnih granica tog zaštićenog područja formirano je početkom ove godine, a kako kažu iz JPNPCG, “na sastancima nije bilo intencije da se mijenjaju granice NP, već da se izvrše manje korekcije u smislu da granica ne presijeca parcele, već da ide granicama istih i to ne na uštrb privatnih parcela”.
Agencija za zaštitu životne sredine je u martu 2023. godine završila i predala Studiju revizije NP Biogradska gora resornom Ministarstvu ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera. Kompletna procedura je završena, od javnih tribina do odgovora na pristigle primjedbe, koje su dalje predate Ministarstvu ekologije, rekli su nedavno “Vijestima” u Agenciji.
Tada su podsjetili da se revizija zaštićenih područja pokreće na osnovu člana 35 Zakona o zaštiti prirode. Taj zakon predviđa da, “ukoliko se na osnovu naučnih saznanja utvrdi da je došlo do promjene na pojedinim vrstama zaštićenih područja, pokreće se postupak revizije”. Postupak se pokreće na osnovu zahtjeva Ministarstva, organa lokalne uprave ili upravljača, a treba da sadrži razloge pokretanja postupka. Uz zahtjev se, takođe, prilažu rezultati istraživanja i druge informacije od značaja za pokretanje postupka revizije.
Bonus video:
