Crna Gora je, prema Nacrtu izvještaja o napretku Evropske komisije, napravila određeni napredak u oblasti obrazovanja i inovacija, ali su ulaganja u istraživanje i razvoj i dalje znatno ispod prosjeka Evropske unije.
U tom dokumentu se navodi da je u aprilu 2025. godine Vlada je usvojila Strategiju reforme obrazovanja za period od 2025. do 2035. godine, koja se zasniva na četiri ključne oblasti - kvalitet i jednakost, podršku nastavnicima, upravljanje i finansiranje, ali i modernizaciju školske infrastrukture. Strategija, navodi se u dokumentu EK, ima za cilj razvoj „vještina budućnosti“ i kompetencija, reformu obrazovanja nastavnika i održivo finansiranje reformi.
Precizirano je i da Strategija, osim reformskih mjera, predviđa i velika ulaganja u školske objekte.
"U julu su usvojene izmjene Opšteg zakona o obrazovanju, kojima se dodatno osnažuje bezbjednost u školama, unapređuje profesionalna orijentacija i kvalitet nastave“, navodi se u dokumentu i dodaje da je, prema podacima Evropske komisije, 8,99 odsto državnog budžeta za 2024. godinu namijenjeno obrazovanju.
Djeca iz drugih zemalja čine sedam odsto učenika
Stopa upisa djece u predškolske ustanove porasla je u školskoj 2024/2025. godini za 3,4 odsto, a obuhvat djece uzrasta od tri do šest godina iznosi 79,6 procenata, što je i dalje ispod prosjeka EU (94,6 odsto).
U Nacrtu izvještaja se navodi i da je broj djece Roma i Egipćana u osnovnim i srednjim školama smanjen, dok je broj djece sa invaliditetom u redovnom obrazovanju porastao za 27 procenata u predškolskim, 14 u osnovnim i jedan odsto u srednjim školama.
Precizirano je i da djeca iz drugih zemalja čine oko sedam odsto svih učenika u Crnoj Gori, a u pojedinim opštinama njihov udio u osnovnim školama dostiže i 30 procenata.
Potrebno bolje usklađivanje studija sa tržištem rada
Strategija za visoko obrazovanje, podsjećaju iz EK, prepoznaje potrebu za boljim usklađivanjem studijskih programa sa tržištem rada, priznavanjem diploma i unapređenjem infrastrukture.
Naglašavaju i važnost potpunog usklađivanja sa Bolonjskim procesom i standardima Evropskog istraživačkog prostora, kao i jačanja međunarodne uloge univerziteta.
Prema izvještaju o sprovođenju Bolonjskog procesa za 2024. godinu, Crna Gora mora dodatno raditi na automatskom priznavanju diploma i unapređenju sistema obezbjeđenja kvaliteta u visokom obrazovanju.
Inovacije i istraživanje: Rast, ali i dalje skroman
Evropska komisija konstatuje da Crna Gora bilježi napredak u inovacijama, ali i da su ulaganja u istraživanje i razvoj i dalje znatno niža od evropskog prosjeka. Podsjećaju da su u 2025. godini povećana izdvajanja za istraživanja, koja su u 2024. iznosila 0,4 odsto BDP-a. Vlada je završila sprovođenje Strategije pametne specijalizacije za period od 2019. do 2024, a u pripremi je novi ciklus (od 2026. do 2031. godine).
U Nacrtu izvještaja navodi se i da Inovacioni fond i dalje pruža podršku startapovima i malim preduzećima, dok Inovaciono-preduzetnički centar „Tehnopolis“ i Naučno-tehnološki park Crne Gore šire kapacitete.
"Tokom 2024. sprovodi se 24 naučno-istraživačka projekta, ukupne vrijednosti oko 2,2 miliona eura. Na Evropskoj tabeli inovacija za 2025. godinu, Crna Gora je ima učinak od 45,3 odsto prosjeka EU“, stoji u dokumentu EK.
Bonus video:
