Služba za odnose sa javnošću Vlade i ministarstva ekonomije i pomorstva i saobraćaja reagovali su na tekst Istraživačkog centra MANS-a i “Vijesti“ pod naslovom „Gubitaši za deceniju progutali milijardu“. Reagovanje prenosimo u cjelosti.
“U dnevnom listu 'Vijesti' objavljen je u petak, 1. jula 2016. godine na stranama 6 i 7 i najavljen kao centralna tema na naslovnoj strani programski sadržaj pod naslovom 'Gubitaši za deceniju progutali milijardu' u kojem je autor, predstavljen kao Istraživački centar MANS-a i 'Vijesti', na senzacionalistički način iznio niz javnih podataka koji su stavljeni u kontekst dokazivanja navodno neracionalnog trošenja budžetskog novca.
Radi istinitog informisanja javnosti objavljujemo činjenice koje opovrgavaju ili pojašnjavaju iznijeto.
Željeznica
Sve željeznice svijeta su dobro u opštoj upotrebi koje se finansira i kroz subvencije države u cilju zadovoljenja jednog od glavnih javnih interesa, a to je javni prevoz putnika i robe. Pitanje, dakle, nije da li država izdvaja za željeznicu već što je učinjeno sa tim novcem, odnosno u što je novac potrošen. Evo u što: remontovano je i modernizovano 43% mreže pruga - što je bolji rezultat nego u šest država regiona. Remontovana je pruga Podgorica - Nikšić. Ugrađena je telekomanda. Pruga je elektrificirana zahvaljući čemu imamo 90% elektrificirane mreže. I ovim su podignuti na potreban nivo sigurnost prevoza i udobnost putnika, odnosno omogućen je bezbjedan, uredan i ekološki najprihvatljiviji vid prevoza. Nabavljena su tri nova elektromotorna voza najnovije generacije španskog proizvođača CAF koji su u lokalnom saobraćaju od 2013. (prosječan godišnji prevoz 1,2 miliona putnika). Ovom investicijom je, to zna i vidi svako ko se vozio novim vozovima, podignuta sigurnost i udobnost putnika.
Država je, dakle, učinila ono što je njena dužnost - kreirala je ambijent koji omogućava građanima i privrednim subjektima javnu uslugu po prihvatljivim uslovima. Može li se željeznička kompozicija kupiti bez novca? Može li pruga biti rekonstruisana besplatno? Jasno je da ne može. Naprotiv. Željeznicama se pomaže. Navodimo primjer Njemačke, u kojoj vlasti pojedinih pokrajina kupuju kompletan vozni park i daju ga na korišćenje zainteresovanim željezničkim prevoznicima sa ciljem zadovoljenja javnog interesa.
Pomorski saobraćaj
Država je obaveze Luke Bar po osnovu ino dugova u iznosu od 80.320.335,21 euro preuzela 2006. godine, zaključkom Vlade od 23. decembra 2005, što je bilo uslovljeno odlukom o isknjižavanju državne imovine iz bilansa Luke Bar u skladu sa Zakonom o morskom dobru u vrijednosti od 119.464.594,31 euro. Crnogorska plovidba Kotor je u skladu sa zaključcima Vlade od 23. maja 2008. i 26. juna 2008, sa računa na kojem su deponovana sredstva od prodaje upravne zgrade bivše Jugooceanije Kotor, namijenjena za kupovinu brodova Crnogorske plovidbe, izvršila pozajmicu u iznosu od 1.360.500 eura za rješavanje socijalnog programa radnika Jugooceanije, uz obavezu da se navedeni iznos vrati.
S obzirom na činjenicu da u momentu otpočinjanja otplate prve rate kredita prema Exim banci Crnogorska plovidba nije raspolagala cjelokupnim iznosom to je 25. juna 2015. Vlada usvojila Predlog za rješavanje nedostajućih sredstava za otplatu dijela prve rate kredita prema Exim banci, koji je namijenjen za gradnju dva broda Crnogorske plovidba. Razlog za nedostatak pomenutih sredstava uslovljen je negativnim kretanjima vozarina na pomorskom tržistu. U najkraćem: vozarine su pale na nivo ispod ekonomske isplativosti broda.
Kada je u pitanju Luka Bar navedeni gubitak je redukovana vrijednost nastala pozitivnim poslovanjem Luke Bar u posljednjih 6-7 godina. Samo u 2015. godini Luka Bar je imala pozitivno poslovanje sa dobitkom od 488.697,00 eura. Navedeni podaci za Crnogorsku plovidbu nijesu tačni i oni iznose 5.355.539,00 eura i posljedica su velikog iznosa kursnih razlika i obaveza po kreditu Exim banke.
Industrija aluminijuma
Ono što navodni istraživači ne pominju, a što je ko zna koliko puta ponovljeno, je da je globalna ekonomska kriza u drugoj polovini 2008. i posebno 2009, dovela u katastrofalnu poziciju proizvođače aluminijuma i čelika u cijelom svijetu. Više kompanija je obustavilo proizvodnju, a sve su je reducirale, neke i do 60% radi smanjenja gubitaka koji su u tom periodu bili neminovni (npr. američka Alcoa morala samo u prve dvije godine krize da otpusti oko 50.000 radnika).
Cijena aluminijuma na berzi u julu 2008. godine, iznosila je 3.375 dolara po toni, da bi već u februaru 2009. godine pala na 1.275 dolara po toni. U takvoj situaciji Vlada je odlučila da pomogne Kombinat aluminijuma posebno ako se ima u vidu da je 2.700 radnih mjesta tada bilo direktno vezano za KAP, uz procjenu da najmanje još toliko radnih mjesta indirektno zavisi od kompanije. Takođe, Vlada je vodila računa i o tome da je KAP sa Rudnicima boksita, Elektroprivredom Crne Gore, Željeznicom, Lukom Bar i Montenegrobonusom, u poslovno-partnerskim odnosom sa još stotinak privrednih subjekata, što čini značajan faktor u ekonomskom sistemu Crne Gore. Uz to, u budžet se po osnovu poreza i doprinosa od KAP-a slivalo 12 - 13 miliona eura godišnje, a bankarski sistem je bio u stanju visoke zavisnosti od KAP-a i privatnih obaveza zaposlenih u KAP-u.
Da podsjetimo, dilema sa kojom se Vlada suočila događa se u 2009. godini kada ekonomija Crne Gore bilježi pad od blizu šest odsto BDP, kada su budžetski prihodi pali oko 20 odsto, kada je deficit premašio 5,7 odsto BDP, a bankarski sistem bio pred kolapsom. U ovakvim uslovima, Vlada je zaključila ugovor o poravnanju za KAP i Rudnike boksita 26. oktobra 2010. i objavila ga odmah poslije zaključivanja, sa svim aneksima. Dakle, i to govori o 'istraživačkim' naporima MANS-a, a posebno o njihovim 'analitičkim' sposobnostima.
Željezara
Kreditna sredstva koja je država pokrila garancijom od 33 miliona eura korišćena su za isplatu zarada radnicima, otpremnine, isplata dobavljača, električnu energiju, nabavku obrtnih sredstava i sirovina za proizvodnju; investicije u novu opremu; izvođačke i građevinske radove i ugradnju nove opreme i sl. Svakako, svi koji su smatrali nepotrebnim da se da garancija za ove potrebe, imali su mogućnost u realnom vremenu da reaguju.
Nije tačna tvrdnja da je Vlada kupovala 'socijalni mir' u Željezari. To potvrđuju svi socijalni programi kojima je Vlada, za preduzeća u državnom vlasništvu, obezbijedila sredstva za otpremnine za one koji ostanu bez posla, kao i sredstva za povezivanje radnog staža za one koji su stekli uslove za penziju. Ovo se zove svuda u svijetu samo jednim imenom: odgovorna socijalna politika države, odnosno Vlade da obezbijedi radnike.
Zaključak
Iz navedenog je jasno da navodno 'istraživanje' i 'analiziranje' nije ništa drugo do pokušaj da se opravdaju sredstva donatora, kroz prosto slaganje nebrojeno puta objavljenih podataka na način da se diskredituje Vlada. To izgleda još jedino ne vide donatori. Da je to tako, potvrđuju svi navedeni primjeri. Svi podaci iznijeti u tekstu su ne samo objavljeni od strane Vlade, već je aplikacija za državnu pomoć za ova preduzeća slata i u Brisel.
Dakle, u slučajevima u kojima je Vlada pomogla kompanije na način što je obezbijedila državnu pomoć, poštovana su sva pravila koja nas obavezuju iz naše evropske agende koju smo prihvatili i uz obavljenu komunikaciju sa Evropskom komisijom. Vlada je iskreno posvećena partnerskoj saradnji sa medijima i civilnim društvom u svim oblastima držeći da su istinsko istraživačko novinarstvo i ozbiljne analize nevladinih organizacija u interesu cijelog društva kao važan stimulans za vlast da otkloni svoje nedostatke odnosno njen korektiv.
Takav pristup Vlade iziskuje, međutim, minimum ozbiljnosti sa partnerske strane. Ovaj tekst u kojem se pokušava prezentirati navodno 'otkrivanje' i 'analiziranje' onoga što je već poznato, odnosno odavno otkriveno i to od strane same Vlade i pomno analizirano i u Vladi, i u Skupštini, i u sindikalnim organizacijama, i u medijima, i u nevladinom sektoru, i u stručnoj javnosti, stoga, ne kompromituje Vladu, što je očito bio cilj, već, ovdje iznijete činjenice su to pokazale, kompromituje autore”.
Rade što i mnoge vlade da održe svoje avioprevoznike
Iz Vlade navode da je Montenegro Airlines u sličnoj situaciji kao i mnogi nacionalni avioprevoznici u kojoj im konkurišu velike, globalne aviokompanije, kao i takozvani lowcosteri. “U deset godina, koje 'analiziraju' autori, ili malo više od toga, bankrotiralo je samo u Evropi više aviokompanija među kojima su nacionalni prevoznici Mađarske (Malev - osnovan 1946, prestao da radi 2012), Belgije (Sabena - 1923-2001), Bugarske (Balkan- 1947-2002), Grčke (Olympic Airlines - 1957-2009) itd. Alitalia je rebrendirana nakon što je 2008. bankrotirala.
Država je prethodno, u deset godina do bankrota, uložila u svog nacionalnog avioprevoznika, ne bi li ga spasila, gotovo pet milijardi eura. Švajcarski Swissair je praktično bankrotirao 2002. godine nakon uloženih milijardi, da bi nastavio da postoji nakon niza akvizicija sada u vlasništvu njemačke Lufthanse. Dakle, Vlada ne čini ništa protivzakonito niti neobično već ono što čine mnoge vlade nastojeći da održe nacionalne avioprevoznike jer je to u javnom interesu.
Vlada je 2012. godine usvojila Program restrukturiranja kojim su definisane mjere za Montenegro Airlines među kojima i preuzimanje finansiranja jednog od četiri nova aviona tipa 'embraer 195', ukoliko se to pokaže neophodnim za nesmetano funkcionisanje Montenegro Airlinesa na tržištu i ukoliko to bude predviđeno Zakonom o budžetu. Iznos je 13,32 miliona eura za trogodišnji period 2013-2015.
Iskorišćeno je 9.040.552,12 eura tako što je iznos konvertovan u akcijski kapital Vlade u društvu. Vlada je 2011. otpisala dug Montenegro Airlinesa od 3.233.336,54 eura, nastao u periodu 2002-2006.
Kompanija redovno otplaćuje kreditna zaduženja sa državnim garancijama. Broj zaposlenih je povećan usljed razvoja kompanije - povećanja i modernizacije flote i otvaranja novih tržišta prema kojima se odvija saobraćaj. Montenegro Airlines, sa oko 600.000 putnika, što čini 35% učešća u ukupnom broju putnika na crnogorskim aeodromima, jedan je od najsnažnijih partnera privrede u Crnoj Gori, u prvom redu turističke, što svakako opravdava ulaganja Vlade.
Bonus video:
