Groznica sa trgovinom digitalnim valutama u Crnoj Gori trajala je svega nešto više od godinu jer je virtuelni kripto balon “pukao” prošle sedmice. Zbog trenutne cijene najpopularnije svjetske kripto valute - bitcoina od oko 4.000 dolara, Crnogorci od prošle sedmice sve više gube interes da “rudare” bitcoin.
Početkom 2018. godine “Vijesti” su objavile da su se u trgovinu kripto valutama uključili univerzitetski profesori, bankari, brokeri, menadžeri osiguravajućih društava, novinari... Rijetki “rudari” i trgovci virtuelnim valutrama nezvanično tvrde, ipak, da je možda sad pravo vrijeme za novu trgovinu.
Posebno su bili tokom prethodne godine aktivni programeri koji su trgovali ili “rudarili”, odnosno, potvrđivali bitkoin transakcije u Crnoj Gori, uz pomoć posebnih kartica na jednom ili više računara povezanih sa inostranim platformama.
“Pucanje “kripto balona” je bilo neizbježno jer smo svjedočili klasičnoj “zlatnoj groznici” tokom koje su se i pojedinci i institucije širom svijeta utrkivali u tome ko će prije uskočiti u “kripto voz”. Tokom prošlogodišnjeg buma tržišna kapitalizacija 10 najvrednijih kripto valuta je dostigla iznos od preko 500 milijardi dolara (cijena bitkoina na dan 16.12.2017. iznosila je 19.498,68 dolara), a obim trgovine se mjerio u milijardama”, kazao je “Vijestima” broker Aleksandar Raspopović, koji je predsjednik Crnogorske asocijacije malih akcionara (CAMA).
Poslije godinu dana, naime, vidi se da je takav trend bio neodrživ na duže staze, a postavlja se pitanje i da li je bilo netržišnog uticaja i nelegalnih aktivnosti.
“Postoje dokazi da je tether, digitalna valuta vezana za američki dolar, možda iskorišćena za manipulaciju cijenom bitkoina i ostalih kriptovaluta, a prema istraživanju koje je objavio Univerzitet Teksasa. Kao što smo mogli pratiti u prethodnom periodu, a posebno tokom ovog mjeseca, kripto valute su ekstremno volatilne, sklone padu od nekoliko desetina procenata preko noći”, dodao je Raspopović.
Najčešće se pad vrijednosti događa kao posljedica nepredviđenih događaja koji su poljuljali povjerenje u koncept kripto valuta u cjelini, “kao što je dodatna regulacija u Kini, konfuzija oko zabrane trgovanja u Južnoj Koreji, brige oko očekivanih ili neočekivanih promjena u softveru (“hard fork”, tj. razdvajanje u dva lanca), hakovanje berzi i krađa kripto valuta...”
“U novembru je zabrinutost zbog promjena u softveru i nesuglasica u timu koji stoji iza bitkoin keš valute dovelo do povlačenja investitora, pretežno institucionalnih, koji su anticipirali da će se stvari i trgovanje odigravati na neobičan i nekontrolisan način, pa su nastojali da umanje rizik. Ponašanje koje je sasvim prirodno i viđeno i na drugim, etabliranim tržištima u sličnim situacijama”, objasnio je Raspopović.
Neki tvrde da najuzbudljivija stvar u vezi sa bitkoinom nije bitkoin - već tzv. blokčejn protokol - tehnologija koja se može iskoristiti za efikasnija međunarodna plaćanja, glasanje na skupštinama akcionara, sprečavanje pranja novca, tržište osiguranja, sistem zdravstvene zaštite, katastar nepokretnosti, upravljanje lancem nabavke, onlajn izbore...
“Na kraju ne treba zanemariti ni uticaj „rudarenja“ na životnu sredinu jer naučnici upozoravaju da bi potražnja za bitkoinom mogla poništiti svjetske pokušaje ograničavanja globalnog zagrijavanja jer ta digitalna valuta zahtijeva ogromne količine energije za proizvodnju”, zaključio je Raspopović. Predviđanja cijene od 3.000 do pet hiljada dolara
Što se tiče kretanja cijene u narednom periodu, analitičari predviđaju da će tzv. tržište “medvjeda” preovladavati do polovine naredne godine, kao i da će se cijena kretati između 3.000 do 5.000 dolara. Takođe, upozoravaju da ako se ne izađe iz ciklusa opadajućeg tržišta u roku od tri do šest mjeseci, cijena bi mogla pasti i ispod 3.000 dolara.
“Stabilizaciji bi moglo doprinijeti skoro pokretanje platforme za trgovanje digitalnom aktivom od strane Intercontinental Exchange (ICE), operatora Njujorške berze, kao i kripto kastodi usluge jednog od najvećih pružaoca finansijskih usluga, kompanije Fidelity Investments, a Vol Strit Džornal izvještava i da će američka savezna država Ohajo uskoro dozvoliti plaćanje poreza u bitkoinima”, naveo je Raspopović.Virtuelne valute nijesu rizik za globalnu finansijsku stabilnost
Širom svijeta vlade, centralne banke i međunarodne institucije sve više obraćaju pažnju na tržište kripto valuta zbog straha da bi eventualni slom mogao uticati na globalni finansijski sistem, ali i zbog želje da se onemogući korišćenje kripto valuta u svrhu ilegalne trgovine i kriminalnih aktivnosti.
“Odbor za finansijsku stabilnost (FSB) u ovogodišnjem izvještaju koji je proslijeđen ministrima finansija i guvernerima centralnih banaka iz grupe G20 saopštio je da virtuelne valute, kao što je bitkoin, ne predstavljaju rizik po globalnu finansijsku stabilnost, ali zahtijevaju “strog monitoring” jer se tržište brzo mijenja”, dodao je Raspopović.
Inače, rasprave u vezi sa kripto valutama su obično previše pojednostavljene, pa se kreću od “bitkoin će uskoro biti “mrtav” do one da će “bitkoin zamijeniti tradicionalni finansijski sistem”. To je u proteklih godinu dana među više od hiljadu virtuelnih valuta definitivno bila najviše trgovina sa učešćem od oko 53 odsto.
“Još nema konsenzusa o tome da li kripto valute predstavljaju aktivu/robu, hartije od vrijednosti ili valutu (recimo, stav Banke Izraela je da bi virtuelne valute trebalo tretirati kao finansijske aktive, te da vlada nema nikakvu odgovornost prema investitorima koji trguju bitkoinom), kao i ko ima izvjesniju budućnost, kriptovalute ili blokčejn tehnologija na kojoj se baziraju”, napomenuo je Raspopović..
Bonus video:
