Crnogorska privreda se i dalje suočava sa sistemskim izazovima, kojima se rješenje dugi niz godina ne nazire, ocijenila je predsjednica Privredne komore (PKCG), Nina Drakić otvarajući Konferenciju o ekonomiji Montenegro 2023.
Drakić je kazala da crnogorska ekonomija bilježi pozitivne trendove u ovoj godini i realnu stopu rasta bruto domaćeg proizvoda (BDP) od 6,9 odsto, najveću u Evropi, ali da je to velikim dijelom rezultat povećanja broja zaposlenih, ličnih dohodaka i intenzivnog kreditiranja, turističke i potrošnje velikog broja stranih državljana koji usljed globalnih političkih kretanja borave u Crnoj Gori.
“Podaci pokazuju da nažalost nije vraćeno povjerenje i interesovanje stranih investitora. Upravo investicije iz inostranstva su bile nosilac razvoja i anulirale izuzetno visok deficit na tekućem bilansu u prethodnom periodu”, kazala je Drakić u hotelu Splendid otvarajući konferenciju.
Tema konferencije koju organizuje PKCG je Ekonomski horizont regiona.
Prema njenim riječima, uz pad obima investicija i uopšte interesovanja za ulaganja, narušila se i njihova struktura koja i ranije nije bila dovoljno diversifikovana, pa sada najviše ulaganja imamo u nekretnine.
“Taj trend, imam bojazan, neće biti lako promijeniti, a posljedice ćemo osjetiti u narednim godinama” smatra Drakić.
Ona je, kako je saopšteno iz PKCG, dodala da se crnogorska privreda i dalje suočava sa sistemskim izazovima, kojima se rješenje dugi niz godina ne nazire.
Drakić je kazala da nakon dvije decencije otkako je na Solunskom samitu izgovorena rečenica: „Budućnost Balkana je u Evropskoj uniji“, ne možemo govoriti sa mnogo optimizma o ovoj temi, te da je poruka, u susret Samitu Berlinskog procesa o Zapadnom Balkanu u Tirani, da su privredi regiona potrebni konkretni koraci i uključenje u ekonomsku zajednicu EU.
Prema njenim riječima, aktuelna svjetska dešavanja kao nikada ranije ukazuju na to koliko je važna dvosmjernost u odnosima regionalne i evropske ekonomije, a Zapadni Balkan se nameće kao integralni dio rješenja za globalne izazove.
“Mislim da treba da iskoristimo šansu koja nam se ukazuje, i to stvaranjem ambijenta koji će biti stimulativan i predvidiv, što će voditi i ka većim ulaganjima u infrastrukturu. Vjerujem da će i lideri naših zemalja, na predstojećem Samitu, jasno saopštiti takvu poruku svojim partnerima iz EU”, poručila je Drakić.
U osvrtu na to što će se Konferencija baviti i pitanjima zelene tranzicije, Drakić je ocijenila da nakon pandemije COVID-19 i energetske krize, ona nije samo dio naših opredjeljenja, „već je jedini mogući put održivog razvoja“.
“Sada je važno definisati kako zelenu tranziciju sprovesti što brže i na najefikasniji način, a da se ni u jednom momentu ne ugroze ekonomski procesi”, poručila je Drakić, istakavši da se čini da Zapadni Balkan, ali i EU imaju brojne izazove na tom putu.
Još jedna važna i aktuelna tema Konferencije su inovacije. Drakić je ocijenila da su donošenje Strategije pametne specijalizacije u Crnoj Gori i niz inicijativa proisteklih kroz djelovanje međunarodnih institucija, učinili da se ojačaju inovaciona infrastruktura i kultura u našoj zemlji i regionu.
Direktor asocijacije privrednih komora Evrope Eurochambres, Ben Butters, kazao je da se Konferencija Privredne komore održava u vrijeme kada je proširenje EU vjerovatno najviše pozicionirano na agendi Brisela u posljednje dvije decenije.
“Od početka rata u Ukrajini, proces proširenja je dobio novi zamajac, kako za ovu državu, tako i za zemlje kandidatkinje sa Zapadnog Balkana, uključujući i Crnu Goru. Evropska unija će usvojiti strategiju proširenje za nekoliko sedmica, a postoje signali da će ovo omogućiti procesima pristupanja da napreduju nakon godina mirovanja”, rekao je Butters.
Prema njegovim riječima, Eurochambres podržava proces proširenja, prepoznajući moćan transformativni efekat perspektive članstva u EU. Ova asocijacija pomaže komorama članicama, uključujući PKCG ali i kompanijama koje Privredne komore okupljaju u prevazilaženju ekonomskih i društvenih izazova pristupanja Uniji.
On je naveo da su se ekonomije Zapadnog Balkana i Crne Gore impresivno oporavile u odnosu na period pandemije, te da su pokretači rasta bili lična potrošnja, izvoz i investicije. Takođe ukazuje na veliki efekat rata u Ukrajini na rast cijena energenata i hrane, sveopštu nesigurnost i rigidne finansijske uslove, što se osjetilo širom Evrope, a takođe i na Zapadnom Balkanu.
“Ohrabruje otpornost i ubrzanje ekonomskog rasta u Crnoj Gori i vidimo da se jaz između vaše i brojnih EU država sve više zatvara. Ali, potrebno je još raditi na unapređenju poslovnog okruženja, borbi protiv korupcije, zelenoj tranziciji i otklanjanju barijera koje ograničavaju učešće mladih i žena na tržištu rada. Moramo više učiniti kako bi mala i srednja preduzeća našla izvore finansiranja i gradila konkurentnost kompanija kako bi one doprinosile ekonomskom razvoju i oporavku od brojnih izazova sa kojima se EU poslovna zajednica sreće”, kazao je Butters.
On je naveo da je ponos što su komore Zapadnog Balkana dio evropske porodice i snažno vjeruje da se jačanjem biznisa u regionu i saradnje između njegovih poslovnih zajednica i EU, može znatno doprinijeti tom procesu.
“Mreža komora je posvećena izgradnji kapaciteta ne samo komora već i biznisa koji su njihovi članovi. PKCG je jedna od ključnih komponenti u Mreži komora Evrope”, dodao je Butters.
Konferencija o ekonomiji Montenegro 2023, koja traje danas i sjutra, je, prema riječima organizatora, jedan od najznačajnijih ekonomskih skupova i događaja na Zapadnom Balkanu, u čijem radu učestvuju predstavnici poslovne i akademske zajednice Crne Gore i regiona, ekonomski i eksperti međunarodnih institucija.
Konferenciju obuhvata pet panela: Kriza traje, Zelena tranzicija u EU i na Zapadnom Balkanu - de iure i de facto, Kreatori politika, da li se čujemo, Inovacije: Pre(D)uzmi ideju i Održivost evropskih integracija i perspektive članstva u EU, a tokom njenog trajanja organizuju se bilateralni susreti privrednika regiona, što je šansa za uspostavljanje saradnje na konkretnim poslovnim aranžmanima.
Bonus video:
