Građani koji imaju nelegalno sagrađene objekte u kojima stanuju moći će da naknadu za urbanu sanaciju (legalizaciju) plate u mjesečnim ratama na 30 godina, umjesto 20 godina iz sadašnjeg propisa, a mogu imati i popust od 20 odsto ukoliko iznos plate odjednom. Opštine će dobiti 80 odsto ove naknade, umjesto sadašnjih 100 odsto, a 20 odsto će ići u državni budžet što može biti oko 36 miliona eura.
To su najznačajnije novine iz Predlog zakona o legalizaciji bespravnih objekata, koji se nalaze u skupštinskoj proceduri. Ovo će biti šesti put da se predlaže ili usvaja zakon ili izmjene zakona koje se odnose na legalizaciju u posljednjih 15 godina. Dosadašnji učinak akcije legalizacije koja traje od 2017. godine je da je legalizovano svega 5,5 odsto objekata za koje su predati zahtjevi, odnosno od 61.647 zahtjeva donijeto je 3.397 rješenja o legalizaciji.
Opštinama troškovi, državi čist prihod
Fiskalnom strategijom iz prošle godine predviđeno je bilo da dio novca koji nedostaje u budžetu zbog smanjenja doprinosa za penziono osiguranja programom “Evropa sad 2”, bude obezbijeđeno i legalizacijom nelegalno izgrađenih objekata. Sadašnjim zakonskim propisima cijela naknada pripada opštinama na čijoj teritoriji se objekat nalazi, jer je ona zamjena za naknadu za komunalno uređenje koja je osnovni opštinski prihod.
Sada predloženim zakonom predviđa se da 20 odsto novca ide u državni budžet, a sve obaveze i dalje su ostale na opštinama koje moraju da obezbijede nedostajuću komunalnu infrastrukturu za nelegalna naselja koja se legalizuju, snose troškove saniranja prostora i plaćanja alternativnog smještaja za porodice kojima sruše kuće čija legalizacija ne bude moguća. Predlogom zakona se ne predviđaju bilo kakvi troškovi za državni budžet, tako da će se taj novac, prema Fiskalnoj strategiji, moći koristiti za punjenje rupa u budžetu izazvanih “Evropom sad 2”.
Očekivani ukupni prihod 183 miliona
U obrazloženju Fiskalne strategije, u julu prošle godine, tada nije navedeno koliki se prihod očekuje od legalizacije, navodeći da će to zavisiti od modela koji se izabere. Njihova tadašnja računica je pokazivala i da će od novih prihoda i mjera pokriti pad izazvan smanjenjem doprinosa, ali podaci iz posljednjih mjeseci ukazuju da u odnosu na plan postoji značajan pad prihoda od doprinosa, PDV-a i akciza.
Međutim, iznijeta je računica o mogućim prihodima na osnovu tadašnjih podataka.
“Ukoliko se zna da je podnijeto 58.445 zahtjeva za legalizaciju objekata, da je do sada legalizovano 2.999 objekta i da su za njihovu legalizaciju opštine prihodovale 9,4 miliona eura onda se proporcionalno može doći do orijentacionog podatka da bi se legalizacijom svih objekata došlo do prihoda od čak 183 miliona eura”, navedeno je u Fiskalnoj strategiji iz jula prošle godine.
Od te sume 20 odsto je 36,6 miliona eura.
U obrazloženju novog predloga zakona se navodi da se on donosi u cilju realizacije opredjeljenja za uključivanje u evropske integracije, da se Crna Gora godina suočava sa ovim problemom i da postoje na desetine hiljada ovakvih objekata.
Ukazano je i na dosadašnje probleme u ovom poslu - veliki broj zahtjeva za administracije na lokalnom nivou, kašnjenja izrade orto-foto (satelitskog ili avio) snimka i Plana generalne regulacije. Da bi se riješio taj problem propisano je da će identifikaciju objekta na orto-foto snimku i provjeru da li je izgrađen u skladu sa parametrima i smjernicama obavljati licencirane kompanije koja će izdavati izvještaj o identifikaciji objekta u cilju ubrzavanja postupaka.
Navedeno je da će novi zakon biti leks-specijalis, odnosno iznad drugih zakona i propisa sa kojim može biti u konfliktu, da su zadržana postojeće rješenja koja su se u dosadašnjoj praksi pokazala dobra, ali da su druga dorađena i unaprijeđena.
Očekuje se da će ovaj postupak povećati opštinske prihode koje taj novac moraju uložiti u infrastrukturu što će povećati kvalitet života na tim područjima.
Prvo opšti uslovi pa pregled objekta
Zakon predviđa opšte uslove za legalizaciju - da mora biti identifikovan na orto-foto snimku, upisan u katastar za šta će postojati rok od šest mjeseci, da nije izgrađen na prostoru koji je planskim dokumentom određen za izgradnju infrastrukturnih i drugih objekata od opšteg interesa, da svojom površinom ili dijelom površine ne prelazi regulacionu liniju ili liniju vlasničke parcele ako je objekat izgrađen na prostoru za koji ne postoji važeći planski dokument, da su riješeni imovinsko-pravni odnosi na objektu i zemljištu i da ima obezbijeđen kolski ili pješački pristup sa gradske saobraćajnice ili javnog puta.
Navedeno je i da će orto-foto snimak biti dostupan na internet stranici Ministarstva prostornog planiranja. Ministarstvo je prije deset dana potpisalo ugovor sa kompanijom “Vekom Geo”, koja će izraditi satelitski snimak i isporučiti softverski paket za automatizovano detektovanje bespravne gradnje. Kompanija će, kako je tada navedeno, satelitskom snimanju pristupiti odmah, kako bi Zakon o legalizaciji bio usvojen do kraja jula ove godine. Ovo znači i da će rokovi početi odmah nakon usvajanja, a ovi posebni uslovi za legalizaciju važe pet godina.
Prema predlogu ne mogu se legalizovati objekti koji su izgrađeni na način i od materijala kojim se ne obezbjeđuje stabilnost, funkcionalnost, dugotrajnost i sigurnost korišćenja, što će utvrđivati posebna komisija lokalne samouprave.
Biće legalni i objekti izgrađeni mimo parametara
Posebni uslovi su i da se mogu legalizavati objekti za stanovanje neto površine do 200 kvadrata i ako nisu izgrađeni u skladu sa osnovnim parametrima i smjernicama važećeg planskog dokumenta, pod uslovom da je udaljen najmanje jedan metar od susjedne katastarske parcele. Takođe i veći stambeni i poslovni objekti, hoteli, turistička naselje sa četiri ili pet zvjezdica i turistički rizorti mogu biti legalizovani ako odstupaju od parametara i smjernica pod uslovom da su izgrađen najmanje dva metra od granice susjedne parcele. Ovi objekti moći će da se legalizuju čak i u slučaju kada nije donijet planski dokument za prostor u kome su izgrađeni, pa i ako je granica od susjedne parcela manje od jednog ili dva metra uz uslov da je saglasnost dao vlasnik te parcele.
Moći će se legalizovati i objekti kod kojih je, suprotno osnovnim parametrima i smjernicama, prekoračena dozvoljena bruto površina i broj etaža, ukoliko ta bruto površina nije veća od 1.000 kvadrata a broj etaža nije veći od dvije.
U slučaju da nije moguća legalizacija ili vlasnik ne preda zahtjev, objekti će biti srušeni. Te porodice imaće pravo na alternativni stambeni smještaj o trošku opštine, u uslovima i rokovima koji će biti određeni posebnim odlukama.
Iznos naknade odrediće opštine prema infrastrukturnim potrebama
Postupak legalizacije pokreće vlasnik predajući zahtjev uz koji treba da priloži elaborat premjera izvedenog stanja bespravnog objekta izrađen od licencirane geodetske organizacije, fotografije svih fasada bespravnog objekta u JPG formatu minimalne rezolucije 5 megapiksela i dokaz o zabilježbi postojanja objekta u katastru.
Opštinska komisija će pored uvida u orto-foto snimak uraditi i pregled bespravnog objekta na licu mjesta. Ukoliko objekat zadovolji te prve uslove nakon toga će vlasniku dati rok od 90 dana da dostavi preostalu dokumentaciju - dokaz o rješenim imovinskim odnosima, o utvrđivanju naknade, analizu o ispitivanju statičke i seizmičke stabilnosti, saglasnost vlasnika susjedne parcele ako je potreban, saglasnost nadležnog organa ako se gradi u zaštićenoj zoni...
Za one koji žele da ostvare popust od 50 odsto za objekte koji služe za osnovno stanovanje, biće potrebni dokazi o broju članova domaćinstva, prebivalištu kao i da nemaju drugi stambeni objekat. Popust od 90 odsto imaće članovi porodičnog domaćinstva koji su samohrani roditelji, odnosno staratelji, lica sa invaliditetom, mladi koji su bili djeca bez roditeljskog staranja, porodice sa djecom sa smetnjama u razvoju, kao i pripadnici romske i egipćanske populacije.
Za objekte koji se nalaze na primorju plaćaće se i posebna naknada čiji će korisnik biti Regionalni vodovod, koji i sada dobija dio novca od naplate komunalija. Iznose obje vrste naknada određivaće lokalne samouprave u zavisnosti od potrebe komunalnog uređenja, sanacije prostora i drugih troškova, uz saglasnost Vlade.
Bonus video:
