Na željezničkim prugama u Crnoj Gori prošle godine bio je 41 incident (prekid saobraćaja) zbog čega su vozovi kasnili 92 sata i 46 minuta. Na većini pruge maksimalna dozvoljena brzina je do 60 kilometara na sat. Ima djelova pruge gdje je brzina ograničena na 20 kilometara na sat, kao i mjesta gdje je težina voza ograničena na 700 tona zbog čega se teretne kompozicije moraju da dijele, pa iz više puta prolaze tu dionicu. Prosječna starost lokomotiva je preko 50 godina. U crnogorskom željezničkom sistemu nedostaje stručnog kadra, a i značajno su narušeni međuljudski odnosi.
To je između ostalog navedeno u Godišnjem izvještaju o bezbjednosti željezničkog saobraćaja u Crnoj Gori za 2024. godinu.
Tehnički nedostaci na postrojenjima i voznim sredstvima su uzrokovali 16 vanrednih događaja, viša sila četiri, lični propusti željezničkih radnika bili su uzrok 10 vanrednih događaja (duplo više nego u 2023.) a nepažnja putnika i trećih lica (osobe koje se mimo propisa kreću prugom) je prouzrokovala 11 vanrednih događaja.
Veći dio opreme tehnički zastario
“Na bezbjednost i redovitost željezničkog saobraćaja uticale su i smetnje, kao posljedica tehničke nepouzdanosti elektrotehničkih uređaja i postrojenja zbog dugoročnog izostanka neophodne obnove ovih osnovnih sredstava. Najveći dio ugrađenih uređaja i opreme je stariji od deklarisanog upotrebnog vijeka i tehnološki zastario. Evidentiran je veći broj kvarova predsignala i ponavljača predsignala, naročito na dionici Trebaljevo - Podgorica - Bar. Takođe, neispravnost putnih prelaza na dijelu pruge Podgorica - Bar utiče na bezbjednost saobraćaja i pravi dodatne troškove vuče vozova i materijala, jer je već duži period evidentna neispravnost putnih prelaza Virpazar, Bistrice, Morača i Vukovci”, navedeno je između ostalog u izvještaju.
Voze i po 20 km na sat
Na dijelu pruge od državne granice sa Srbijom do stanice Trebešica (između Kolašina i Podgorice) u periodu od 2006. do 2019. godine izvršen je remont gornjeg stroja i brzina saobraćanja vozova sa 50 km/h povećana je na 80 km/h, što predstavlja i maksimalnu moguću brzinu za ovaj dio pruge.
“Dio pruge od Trebešice do Bara nije remontovan i na ovom dijelu zbog stanja elemenata gornjeg stroja pruge, nestabilnih kosina i aktivnih klizišta brzina saobraćanja vozova iznosi od 20 do 60 km/h. Remontom ovog dijela pruge i sanacijom kosina i klizišta po postojećoj trasi moguće je uspostaviti maksimalnu brzinu saobraćanja vozova od 75 do 100 km/h”, navedeno je u izvještaju.
Iz ove Uprave navode da kompletna pruga (od granice sa Srbijom do Bara) “predstavlja jednu od najtežih pruga za održavanje i eksploataciju u Evropi”.
Od Danilovgrada do PG ukinuće dio prelaza
Za prugu Nikšić - Podgorica navedeno je da je maksimalna dozvoljena brzina od Nikšića do Danilovgrada 75 km/h, a od Danilovgrada do Podgorice 60 km/h. Za ovaj dio spore pruge, kako je navedeno, kriva su tri pružna prelaza (prelaz lokalnog puta preko pruge) koji nisu u skladu s normama o bezbjednosti, kao i više neodobrenih mjesta gdje se pruga prelazi kod Spuža i Rogama.
“Postojeću brzinu u odvijanju željezničkog saobraćaja na dionici pruge Danilovgrad - Spuž uslovljavaju tri pružna prelaza na dionici, koji se nalaze na rastojanju manjem od 700 metara od najbližeg susjednog prelaza (putni prelaz Ždrebaonik) ili se nalaze u prostoru između ulaznih signala stanica (putni prelazi Pažići i Mlin Spuž), što iz uslova bezbjednosti odvijanja željezničkog saobraćaja nije dozvoljeno na osnovu postojećih zakonskih normi. Izgradnjom podvožnjaka i pristupnih saobraćajnica za nesmetanu komunikaciju građana koji gravitiraju ovim prelazima, stvoriće se nesmetani uslovi za odvijanje saobraćaja projektovanim brzinama. Tri pomenuta putna prelaza koja su nakon rekonstrukcije pruge Nikšić - Podgorica ostala u privremenoj upotrebi (Ždrebaonik, Mlin Spuž i Pažići) biće ukinuta izgradnjom dva podvožnjaka (Pažići i Spuž) i izgradnjom pristupne saobraćajnice do najbližeg susjednog putnog prelaza (Ždrebaonik), tako da će ukupan broj putnih prelaza na ovoj pruzi biti 22”, navedeno je u izvještaju.
Za šest godina 21 osoba poginula na pruzi
Tokom prošle godine desilo se pet smrtnih slučajeva na pruzi, dok ih je u 2023. godini bilo deset. Svih pet stradalih nisu bili putnici, već je su se četiri smrtna slučaja desila zbog neovlašćenog kretanja i boravka na pruzi, a jedan zbog neovlašćenog diranja u strujne kablove.
Zbog toga Uprava za željeznice i ŽICG planiraju sprovođenje kampanja kako bi građane upoznala sa ovim opasnostima, navodeći da je od 2018. godine 21 osoba poginula na pruzi.
“Neovlašćeni pristup i kretanje željezničkom infrastrukturom dovodi do neželjenih posljedica odnosno do povređivanja i smrtnog stradanja. U 2025. godini ŽICG će inicirati sprovođenje mjera na povećanju nivoa svijesti o problemu neovlašćenog pristupa, kretanja i zadržavanja na željezničkoj infrastrukturi i poštovanja Pravilnika o unutrašnjem redu u željezničkom saobraćaju. Takođe, neophodno je razmotriti sa organima lokalnih uprava, mogućnost ograničenja pristupa željezničkoj pruzi (kroz naseljena mjesta), instaliranjem fizičkih prepreka, izgradnjom denivelisanih pješačkih prelaza i dr”, navedeno je u izvještaju.
Vozove dijele na više kompozicija do 700 tona da bi mogli proći Kruševo
Ukazano je i na dva slučaja gdje je na pruzi ograničena težina voza koji može proći tim dionicama.
“Zbog stanja EVP Mojkovac (elektrovučna podstanica) masa voza, na relaciji Podgorica - Bijelo Polje je ograničena na 1.200 tona što je navedeno i u Izjavi o mreži za 2023/2024. godinu”, piše u Izvještaju.
Za rješavanje ovog problema Željezničkoj infrastrukturi je iz budžeta obezbjeđen novac još 2023. godine, ali do pisanja ovog izvještaja on nije riješen.
Drugi slučaj je još teži jer se kod ukrsnice Kruševo u blizini Bijelog Polja u junu prošle godine desilo klizište, zbog čega je težina voza koji prolazi ovom dionicom ograničena na 700 tona. Problem je “riješen” na neobičan način, tako što se vozovi koji prilaze toj lokaciji dijele na više kompozicija koje pojedinačno tuda prolaze, pa se zatim opet spajaju u jedan voz.
“Teretni operateri su prinuđeni da redukuju masu vozova na međustaničnom odsjeku Kruševo - Mijatovo Kolo, a nakon toga opet spajaju obično dva voza u jedan voz od 1.200 tona. Ovo je prouzrokovalo produženje vožnje voza minimalno oko tri sata, a nekada i duže što dodatno poskupljuje vuču voza”, navedeno je u izvještaju.
Željeznička infrastruktura je 5. septembra ove godine raspisala javnu nabavku za sanaciju ovog klizišta. Ponude se mogu dostavljati do danas, a procijenjena vrijednost nabavke je 417 hiljada plus PDV.
“Aktiviranje klizišta se nije moglo predvidjeti u fazi planiranja nabavki, niti spriječiti radnjama naručioca. Dalje odlaganje izvođenja radova moglo bi dovesti do prekida saobraćaja na ovoj dionici i nastanka materijalne štete, što predstavlja ozbiljnu prijetnju javnom interesu, te zahtjeva hitno preduzimanje radova”, navedeno je u opisu javne nabavke.
Bonus video:
