Ugledni poljski muzikolog iz Krakova, profesor Jerži Stankevič (Jerzy Stankiewicz) održaće predavanje u Podgorici, danas u Multimedijalnoj sali Kulturno-informativnog centra (KIC) “Budo Tomović”, u 19 časova.
Tema predavanja je “Novi aspekti nastanka Kvarteta za kraj vremena” Olivijea Mesijana - kompozicije nastale tokom njegovog zatočeništva u logoru Stalag VIII A u Gorlicu, a realizuje se okviru muzičkog programa KIC-a.
“Ovim ekskluzivnim predavanjem vraćamo se remek-djelu Olivijea Mesijana, kroz istraživački rad muzikologa Jeržija Stankeviča, nakon zapaženog koncertnog izvođenja “Kvarteta za kraj vremena” održanog u KIC-u, krajem januara”, ističu organizatori.
Nakon predavanja biće organizovana i projekcija francuskog dokumentarnog filma iz 2006. “Le charme des impossibilites” (Čar nemogućnosti, 2006) reditelja Nikolasa Buonaventure Vidala, u produkciji “Les Films du Rat”, “Gloria Films” i Nacionalnog audiovizuelnog instituta, Francuska. Originalna verzija je na francuskom, njemačkom i poljskom, a prevod je na engleskom jeziku.
“Ovaj dokumentarni muzički film ilustruje hipoteze o nastanku ‘Kvarteta za kraj vremena’ Olivijea Mesijana, krajem 1940. i početkom 1941. godine, u zarobljeničkom logoru Stalag VIII A u Gorlicu (danas u Poljskoj, u Zgoželecu u Donjoj Šleskoj). Predstavlja svjedočenja ljudi koji su učestvovali u događajima: kompozitora Olivijea Mesijana, podoficira Zdislava Nardelija (poslijeratni direktor krakovske radio stanice Poljskog radija i istaknuti tvorac poljskog radio teatra), tri muzičara-interpretatora i francuskih ratnih zarobljenika. Predstavljene su potresne činjenice i razmišljanja o zatočeništvu u logoru, događajima iz svakodnevnog života, njihovoj kulturnoj djelatnosti i pokušajima nemogućeg”, ističe se u opisu.
Muzičari istražuju mogućnosti koje su postojale u zimskim uslovima u logoru za prvo izvođenje djela, a koje je održano 15. januara 1941. godine u Gerlicu.
“U filmu se pojavljuju istaknuti francuski solisti tokom usklađene rekonstrukcije Mesijanovog djela u čuvenom cistercitskom manastiru Klervo u Šampanji: violinista Režis Paskije (čiji je stric bio violončelista Etjen Paskije, učesnik u događajima), klarinetista Pol Mejer, violončelista Rolan Pidu i pijanista Fransoa-Rene Dišabl. Mesijanova kompozicija, napisana u nacističkom logoru za ratne zarobljenike, danas je naširoko priznata kao remek djelo muzike 20. vijeka i izvodi se na pozornicama najvećih svjetskih koncertnih dvorana”, najavljuju iz KIC-a.
Potresan film poziva na razmišljanje, noseći poruku nade i vjere u održivost temeljnih humanističkih vrijednosti. Prikazan je širom Evrope i Sjedinjenih Američkih Država.
Stankevič je muzikolog i istoričar, profesor emeritus i predsjednik Saveza kompozitora Poljske, odsjek u Krakovu, a od 2022. godine je imenovan i za viteza Nacionalnog reda Legije časti. Specijalizovao je muzikologiju i analizu djela na Pariškom konzervatorijumu upravo u klasi Olivijea Mesijana 1977. godine.
Ostao je u bliskim odnosima sa svojim mentorom i kreirao ciklus emisija posvećen njemu na Poljskom radiju i inicirao izvođenje njegovih djela u Poljskoj. Istraživao je nastanak “Kvarteta za kraj vremena” tokom kompozitorovog zarobljeništva u Gorlicu, vezu s djelovanjem poljskih ratnih zarobljenika u ovom logoru i prijem njegove muzike u savremenom svijetu. Napisao je i tekst o filmu. Na kraju kolokvijuma “Olivije Mesijan u Tulu, 1940” primio je Zlatnu medalju grada Tula i titulu počasnog građanina.
Studirao je na univerzitetima u Varšavi i Krakovu, kao i u Italiji (Palermo i Bolonja), a zatim u Parizu na Nacionalnom konzervatorijumu, gdje je kao stipendista francuske vlade studirao u klasi Olivijea Mesijana. Od 1994. do 2014. Stankevič je bio predsjednik Unije kompozitora, sekcije u Krakovu, i umjetnički direktor Međunarodnog festivala krakovskih kompozitora, te inicijator premijernih izvođenja Mesijanovih djela na poljskim festivalima. Zahvaljujući njemu, 30 djela Mesijana je premijerno izvedeno u Poljskoj.
Širenje znanja o savremenoj poljskoj muzici i Mesijanovom djelu donijelo mu je titulu počasnog profesora u Ukrajini koju su mu dodijelili Viši konzervatorijumi u Lavovu i Kijevu. O ovoj temi je objavio članke na više jezika, kao i knjigu “Olivije Mesijan. Čovjek i umjetnik u Stalagu VIII A u Gorlicu”, a svoja novija istraživanja je predstavio na predavanjima širom svijeta.
Bonus video:
