Aleksandra Božović nije juče imenovana za novi mandat na čelu Filmskog centra Crne Gore, a Ministarstvo kulture i medija suspendovalo je taj svoj predlog u posljednjem trenutku, saznaju “Vijesti”.
Prema nezvaničnim informacijama, to je učinjeno nakon što su koalicioni partneri iz Nove srpske demokratije za to mjesto projektovali reditelja dr Radoslava T. Stanišića, jednog od članova ovogodišnjeg žirija za dodjelu državne Trinaestojulske nagrade.
Prema istim izvorima, imenovanje Božović povučeno je u srijedu tokom sjednice Vladine Komisije za kadrovska pitanja, a ministarka Tamara Vujović juče je nije direktno kandidovala na sjednici Vlade. O tome svjedoči i Vladino jučerašnje saopštenje o kadrovskim pitanjima - među novopostavljenim funkcionerima nije bilo Božović.
Iako je, na predlog Ministarstva kulture i medija, kako je potvrdila “Vijestima”, Božović nedavno dala saglasnost za novi mandat i pismeno to potvrdila matičnom resoru, juče je nije bilo na spisku imenovanih.
Kako “Vijesti” nezvanično saznaju, Ministarstvo kulture i medija, na čijem je čelu Vujović (Demokrate) u posljednjem času povuklo je predlog da se Božović bira za direktoricu FCCG u još jednom mandatu zbog zahtjeva koalicionog partnera na državnom nivou. Prema informacijama “Vijesti”, Nova srpska demokratija (NSD) na to mjesto planirala je postavljanje reditelja dr Radoslava T. Stanišića.
Na stranici Jahorina festa, gdje je Stanišić prošle godine na Palama održao masterclass, navodi se da je zaposlen u Radio-televiziji Crne Gore (RTCG) 27 godina kao glavni reditelj. Prema istom izvoru, “bio je rukovodilac službe proizvodnje programa. Režirao je preko 1.500 emisija, najznačajnije i tehnički najsloženije emisije u RTCG. Objavio preko 820 studija, kritike, eseje i prikaze iz oblasti filmske umjetnosti. Kolumnista je Portala RTCG, piše filmsku kritiku”.
Radoslav Stanišić je nedavno bio u žiži javnosti i kao član žirija za dodjelu Trinaestojulske nagrade, koja je zbog laureata Bećira Vukovića i nepostojanja nagrađene knjige izazvala brojne kontroverze i buru negodovanja.
Filmski radnici sa kojima su “Vijesti” bile u kontaktu na ovu temu ogorčeni su zbog ovakve odluke “da neko ko je profesionalno i nepristrasno vodio Filmski centar bude žrtva partijskih potkusurivanja u vladajućoj većini i da se ta sramna praksa opet prelomi preko neke institucije kulture”.
Neki od njih ovim povodom obratili su se zvanično za pomoć Delegaciji Evropske unije u Podgorici, kao i ambasadi Sjedinjenih Američkih Država.
“Filmski centar kao najosobenija institucija kulture, duboko umrežena sa evropskom i svjetskom kinematografijom, ne smije biti iskorišten u svrhu partijskih kombinatorika kojima se promovišu diletantizam i izostanak odgovornosti. Filmski centar ne ‘pripada’ niti jednoj partiji, već, prije svega, filmskoj zajednici i publici, zbog kojih i postoji. U godini rekordnog broja filmova i unapređenja međunarodnog ugleda, čime je nedvosmisleno upravljala direktorka Aleksandra Božović sa timom Centra, a samo potpisivanje sporazuma sa Francuskom je dokaz visokog ugleda i dosegnutih standarda, ovakav odnos prema instituciji kojoj je, kao malo kojoj drugoj, neophodna stabilna podrška i kontinuitet rada - može predstavljati kažnjavanje, odmazdu i neskriveno odavanje namjere da Crna Gora nije istinski za Evropu”, navodi se u odgovoru Udruženja filmskih producenata i reditelja Crne Gore (UFPRCG) “Vijestima”.
Aleksandra Božović, koja je minule četiri godine vodila FCCG, završila je Akademiju umjetnosti na odsjeku za menadžment u kulturi i umjetnosti u Beogradu, gdje je i počela karijeru. Samostalnu producentsku kuću za proizvodnju filmskih i drugih audio-vizuelnih radova osnovala još 2006. i da je realizovala veliki broj reklamnih spotova, među kojima je bila i izvršni producent kampanje za Ministarstvo turizma Crne Gore pod imenom “Slatko i slano”.
“Vijesti” su juče pitale Ministarstvo kulture i medija da li je tačno da je MKM tražio od direktorice Filmskog centra Crne Gore Aleksandre Božović da prihvati još jedan mandat na čelu te institucije kulture, i da to učini i zvanično, da li je tačno da, i pored toga, na sjednici Vlade Crne Gore njenog imena, kao predloga za reizbor, nema, te da li je istinita nezvanična informacija da se u međuvremenu, u međupartijskim, koalicionim preraspodjelama, došlo do novog imena za direktora FCCG, iako je direktorica Božović ostvarila značajne rezultate tokom mandata. Do 15 časova nisu stigli odgovori na ova pitanja.
Posebno ponosni na status patrona Evropske filmske akademije
Od 2008. do osnivanja Filmskog centra Crne Gore 2017. godine, podržano je 50 projekata iz oblasti kinematografije, u ukupnom iznosu od 2.143.500 eura.
Od 2017. godine do danas, Filmski centar je podržao 267 projekata u različitim fazama produkcije u ukupnom iznosu od 8.739.622 eura, čime je omogućen kontinuitet filmske produkcije u Crnoj Gore ali i kvalitet filmskih projekata koji sve više komuniciraju sa evropskom i svjetskom publikom.
Na planu promocije, važno je istaći da je Filmski centar Crne Gore svake godine uspješno predstavljao crnogorsku kinematografiju na najvećim evropskim festivalima: Berlin Film festival, Filmski festival u Kanu, Sarajevo Film festival, FOCUS u Londonu, Roterdam Film festival, Filmski festival u Trstu, i mnogi drugi.
“Filmski centar je sa svojim predstavnicima član u najprestižnijim filmskim organizacijama u Evropi i redovno doprinosi njihovom radu: SEE Cinema Network, Eurimages - Evropski fond za kinematografiju, Evropska audiovizuelna opservatorija, Evropska filmska promocija, Evropsko udruženje filmskih istraživača, Evropsko udruženje filmskih komisija, Evropska asocijacija direktora filmskih centara, na kojima smo u prethodne četiri godine kroz kontinuirani rad doprinijeli pozicioniranju crnogorske kinematografije i njenoj vidljivosti, uprkos tome što smo jedna od najmlađih kinematografija u Evropi. Posebno smo ponosni na svoj status patrona Evropske filmske akademije, koja baštini ultimativne evropske vrijednosti, što je u skladu sa crnogorskom tradicijom i trenutnim naporima pridruživanja Evropskoj uniji”, kaže Božović.
U posljednje četiri godine potpisani su memorandumi o saradnji sa filmskim centrima Albanije, Grčke, Moldavije, Jermenije i Francuske. Memorandum o saradnji sa Francuskim CNC, rezultirao je i potpisivanjem prvog bilateralnog ugovora o koprodukciji između Crne Gore i Republike Francuske, u Kanu maja 2025. godine, ljubaznošću ministarke kulture i medija Tamare Vujović i ministarke kulture Francuske Rašide Dati.
U prethodne četiri godine, Centar je u saradnji sa Ministarstvom kulture i lokalnim samoupravama uspješno nastavio realizaciju programa digitalizacije bioskopskih sala, započetog 2020. godine.
“Danas u Crnoj Gori imamo 15 digitalizovanih bioskopskih sala koje funkcionišu pri centrima za kulturu, što se pozitivno odrazilo kako na distribuciju domaćih filmova u zemlji, tako i na razvoj publike, posebno najmlađih kategorija”, ističe Božović.
U dijelu koji se tiče podsticajnih mjera za inostrane produkcije, FCCG je u prethodnom periodu uspješno realizovao povraćaj dijela sredstava utrošenih za proizvodnju kinematografskog djela za jedan projekat - dugometražni igrani film američke produkcije, koji je tokom dva mjeseca snimanja na lokacijama u Crnoj Gori utrošio preko milion eura vanbudžetskih sredstava, što je imalo pozitivan efekat na domaći filmski sektor.
“Filmski centar je 2024. godine uspješno lansirao prvo izdanje industrijskog programa “Montenegro Film Rendezvous” koje je realizovano u okviru Filmskog festivala Herceg Novi, u saradnji sa Ministarstvom kulture, Opštinom Herceg Novi i JUK Herceg-fest. Ove godine FCCG realizovao je i drugo izdanje ovog programa, na kome je učešće uzelo preko 50 eksperata iz cijele Evrope. Takođe, na ovogodišnjem izdanju Filmskog festivala Herceg Novi, u glavnom takmičarskom programu imali smo rekordnih osam crnogorskih filmova, od čega pet većinskih i tri manjinske koprodukcije, što je možda i najbolji pokazatelj uspješnog rada Filmskog centra Crne Gore”, kaže Aleksandra Božović.
U rukama direktora novac i oblikovanje javnog narativa
Pozicija direktora Filmskog centra Crne Gore daleko je od simbolične. Iako je riječ o instituciji kulture, u njenim rukama su koncentrisane finansije, međunarodne veze i mogućnost oblikovanja javnog narativa, zbog čega političke partije pokazuju interesovanje da na to mjesto postave “svog čovjeka”.
FCCG upravlja fondovima namijenjenim domaćoj produkciji i koprodukcijama, što znači da direktor ima ključnu riječ u odlučivanju ko će dobiti novac. U političkom kontekstu, to otvara prostor za favorizovanje bliskih autora, kompanija ili organizacija, čime se gradi mreža lojalnosti.
Kroz članstvo u evropskim i regionalnim asocijacijama (Eurimages, European Film Promotion, SEE Cinema Network i dr.), FCCG je povezan s međunarodnim fondovima i festivalima. Direktor tako postaje most između domaće politike i evropskih kulturnih struktura, a politička partija dobija kanal za legitimisanje i jačanje svog imidža van zemlje. Film ima snažnu moć oblikovanja identiteta i javnog mnjenja. Kroz podržane projekte moguće je promovisati određene teme, vrijednosti ili narative koji se uklapaju u ideološke ciljeve partija. Zato Filmski centar nije samo institucija kulture, već i politički institucija od značaja.
Bonus video:
