Saturn nije uvijek imao svoje prstenove

Saturn nije uvijek imao svoje prstenove, oni su nastali prije najviše 100 miliona godina, utvrdili su naučnici NASA.

Jedna od posljednjih stvari koju je uradila NASA-ina sonda Cassini prije nego se srušila u atmosferu Saturna bila je "krstarenje" između planete i njegovih prstenova pritom testirajući gravitaciju.

Precizna mjerenja konačne putanje Cassinija omogućila su naučnicima da prvi put tačno procijene količinu materije u prstenovima računajući njihovu težinu na osnovu jačine gravitacione sile.

Ta procjena da odgovaraju masi oko 40 odsto Saturnovog mjeseca Mimas koji je 2.000 puta manji od Mjeseca govori im da su prstenovi relativno mladi i da su nastali prije manje od 100 miliona godina, a možda i tek prije 10 miliona godina, prenosi Hina.

To otkriće okončaće višegodišnji spor među naučnicima.

Neki smatrali da su se prstenovi formirali zajedno sa planetom prije 4,5 milijarde godina od "ledenog otpada" koji je ostao u orbiti nakon formiranja Sunčevog sistema.

Drugi smatraju da su prstenovi mladi i da je Saturn u nekom trenutku "uhvatio" tijelo iz Kuiperovog pojasa ili kometu i postupno ga sveo na "otpad".

Novi proračuni mase temelje se na mjerenjima koliko je putanja sonde Cassini izmijenjena uticajem gravitacije pstenova u trenutku dok je svemirska sonda letjela između planete i njegovih prstenova u završnoj putanji u septembru 2017.

U početku taj otklon nije odgovarao predviđanjima na osnovu modela planete i prstenova.

Tek kad je naučni tim uzeo u obzir duboke vjetrove u atmosferi Saturna, nešto što je bilo nemoguće uočiti iz Svemira, ta su mjerenja dobila smisao omogućavajući proračun mase prstenova.

"Prvi put kada sam pogledao podatke nisam vjerovao zbog toga što sam vjerovao našim modelima i trebalo je neko vrijeme da shvatimo da postoji nešto što mijenja gravitaciono polje a što nismo uzeli u obzir", kazao je profesor sa univerziteta Kalifornija u Berkliju Burkhard Militzer, dodajući da su naučnici prvo mislili da se radi o oblacima poput zemljinih, a ne o snažnim atmosferskim strujama.

Za naučnike je bilo iznenađujuće i otkriće rotirajućih oblačnih slojeva koji se kreću različitim brzinama.

"Otkriće dubokih rotirajućih slojeva iznenađujuće je otkriće o unutrašnjoj sktrukturi planete", kazala je glavna naučnica projekta Cassini Linda Spilker iz NASA.