Punopravna opština Tuzi bi od godišnjih prihoda na kraju godine mogla da pokrije jedva polovinu troškova, od kojih bi najveći dio išao na plate zaposlenih u opštinskoj administraciji.
Buduća opština ne bi mogla da računa na korišćenje najvećeg dijela prirodnih resursa i prodaju ili izdavanje opštinskog zemljišta, a zbog infrastrukturne nerazvijenosti bila bi uskraćena i za prihode od naplate komunalija. U slučaju formiranja samostalne buduće vlasti mogu očekivati dodatno opterećenje budžeta izradnjom kapitalnih projekata, novih institucija i zapošljavnjem dodatnih službenika, iako su male šanse da novac dobiju iz državnog budžeta, međunarodnih institucija ili stranih donatora.
To se može zaključiti iz konačne verzije Studije o opravdanosti osnivanja opštine Tuzi, o kojoj će odbornici skupštine Gradske opštine Tuzi raspravljati na sjednici parlamenta, a u kojoj se navodi da bi buduća opština poslovala sa godišnjim gubitkom od 449.000 eura. Studijom, u koju su „Vijesti“ imale uvid, navodi se da bi maksimalni prihodi buduće opštine iznosili 639.000 eura, dok bi rashodi na godišnjem nivou bili oko 1,1 milion eura. Prema sadašnjem budžetu, Tuzi iz gradske kase dobijaju oko 1,9 miliona eura.
U studiji , koju je radila podgorička firma “Investment and consulting DOO”, navodi se da su podaci o prihodima utvrđeni na osnovu udjela GO Tuzi u prihodima Glavnog grada. Tako se od 26 miliona prihoda koje je Glavni grad ostvario prošle godine, kako se navodi, udio GO Tuzi iznosi 636.000 eura. Kako se navodi u studiji, budućoj opštini to ne bi bilo dovoljno da pokriije preko million eura troškova za plate zaposlenih, održavanje infrastrukture i građevinskih objekata.
Studijom je predviđeno da se za plate na godišnjem nivou isplaćuje 390.000 eura, za materijalne troškove administracije 184.000 dok bi za održavanje infrastrukture bilo potrebno 224.000. Pozivajući se na plan razvoja GO Tuzi od 2012. do 2017. godine, kojim je planirana izgradnja vrtića, pijace, centralnog groblja i vodovodne mreže, u studiji se navodi da bi troškovi buduće opštine mogli biti još veći.
“Formiranjem nove opštine, pored navedenih kapitalnih izdataka, opština će morati da izdvoji značajna sredstva za izgradnju objekata i njihovo opremanje radi obezbjeđenja uslova za rad komunalnih preduzeća i službe zaštite. Visina sredstava će zavisiti od samih djelatnosti koje će obavljati, ali će značajno opteretiti budžet”, navodi se u studiji.
Odgovarajući na primjedbe odbornika da u radnoj verziji studije nijesu prikazani potencijalni prihodi koje bi opština dobila od naplate poreza Plantažama, obrađivač plana naveo je da ta kompanija prošle godine za porez na vinograde platila 31 hiljadu eura, ali da nije jasno koliko bi se od tog novca slilo u kasu buduće opštine, jer se podaci iz katastra ne pokazuju kolike su površine vinograda koje se nalaze na teritoriji GO. U konačnoj verziji studije odbačena je i primjedba da se u prihode uvrsti naplata taksi za pijacu u Tuzima, uz obrazloženje da ona pripada podgoričkom JP Pijace i tržnice. Nijesu prihvaćeni ni predlozi odbornika da se u prihode uvrsti novac od koncesija na espolataciju šljunka iz Cijevne niti prihodi od izgradnje hidrocentrale, uz obrazloženje da je Cijevna zaštićeno područje. Odbačen je i zahtjev da se kao izvor prihoda navede prodaja opštinskog zemljišta, uz konstatciju da se radi o imovini koja se ne može prodati bez saglasnosti državnih organa.
“Treba biti oprezan prilikom obračuna prihoda od prodaje ovog zemljišta, jer i da se ostvare prihodi, njih je nemoguće koristiti za pokrivanje tekućih rashoda”, navodi se u obrazloženju.
Predstavnici vladajuće Demokratske partije socijalista (DPS) i Demokratske unije Albanaca (DUA) kritikovali su ranije radnu verziju studije, optužujući planera da je predstavio nerealnim prihode buduće opštine i pokušao da pokaže kako Tuzi ne bi mogli da funkcionišu kao opština bez pomoći Podgorice. Zbog toga je odbornik Građanske inicijative Vaselj Siništaj tražio da se poništi ugovor sa podgoričkom firmom i razmatra elaborate koji su on i poslanik Force Genci Nimanbegu prošle godine dostavili crnogorskoj skupštini, a prema kojem bi budžet buduće opštine iznosio 2.24 miliona.
Elaborat o ekonomskoj održivosti je jedna od ključnih pretpostavki za osnivanje punopravne opštine, jer je Zakonom o teritorijalnoj organizaciji predviđeno da se o elaboratu izjasni Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave, nakon čega se u slučaju da je mišljenje pozitivno raspisuje konsultativni referendum. Prema dogovoru predstavnika albanskih stranaka i DPS-a izjašnjavanje građana Malesije o budućoj opštini trebalo bi da se održi krajem septembra.
Mogući problem i sa granicama
Da finansije neće biti jedina prijetnja formiranju opštine Tuzi, može se zaključiti na osnovu konstatacije da Malesija ima problem sa depopulacijom stanovništva, odlivom stručnog kadra i nepovoljnom obrazovnom strukturom stanovništva.
Navodi se da bi buduća opština mogla imati problema sa eventualnim sporom oko granica i neizvjesnim ishodom arbitraže, mogućom nesaglasnošću između politika razvoja lokalnih samouprava i države i restriktivnim državnim budžetom.
U studiji se navodi da 69 odsto stanovništva na teritoriji GO Tuzi čine Albanci, dok Bošnjaci i Muslimani čine oko 15 odsto stanovništva. Na teritoriji Malesije, kako se navodi, živi 9,9 odsto Crnogoraca i 2,5 odsto onih koji se izjašnjavaju kao Srbi. Polovina stanovništva je islamske vjeroispovijesti , katolici čine 43 procenta stanovništva, a pravoslavci 5,45 odsto.
Galerija
Bonus video:
