Predstavnici poslaničkih klubova tražili su u srijedu na sjednici kolegijuma šefa parlamenta Andrije Mandića (Nova srpska demokratija) rješenje kako da omoguće redovno održavanje premijerskog sata, koji je posljednji put održan prije dva i po mjeseca, saznaju nezvanično “Vijesti”.
Prema informacijama lista, Mandić je predlagao izmjene Poslovnika Skupštine na način da se premijerski sat održava u posljednjoj sedmici svakog mjeseca redovnog (jesenjeg i proljećnjog) zasjedanja parlamenta, ali je njegova ideja odbijena. Izvori “Vijesti” sa sjednice kolegijuma tvrde da to nije učinjeno jer bi se prihvatanjem Mandićevog predloga suzio prostor za održavanje premijerskog sata (zbog obaveza premijera u inostranstvu, državnih praznika, potencijalnih vanrednih događaja...).
Sagovornici su rekli da je na kolegijumu predloženo i drugo rješenje - da zakonodavni dom “primora” predsjednika i ministre da dolaze u parlament tako što će, ako to ne budu radili, “kažnjavati” Vladu neuvrštavanjem njenih akata u proceduru. Jedan od izvora lista poručuje da je na Mandiću da odredi šta bi dalje trebalo raditi, da bi se premijerski sat redovno održavao.
Poslovnikom je propisano da se premijerski sat održava jedanput mjesečno tokom redovnog zasjedanja. Jesenje zasjedanje traje od prvog radnog dana u oktobru do posljednjeg radnog u decembru, a proljećnje od prvog radnog u martu do posljednjeg radnog u julu. Da bi bila ispunjena “kvota” određena Poslovnikom, tokom jesenjeg zasjedanja neophodno je imati tri premijerska sata, a za vrijeme proljećnjeg pet.
Skupština i izvršna vlast u zajedničkoj komunikaciji dogovaraju se o terminu te sjednice, a posljednja je održana 26. marta. Vlada Milojka Spajića (Pokret Evropa sad), ali i parlamentarna većina, redovno trpe kritike opozicije da se premijerski sat ne održava dovoljno često, te da se zbog toga urušava kontrolna uloga parlamenta.
“Vijestima” je iz Skupštine nezvanično rečeno da održavanje premijerskog sata zavisi od Spajića, te da i oni čekaju odgovor kad će biti naredna sjednica. S druge strane, iz Vlade nezvanično kažu da je prioritet “ubrzanje usvajanja evropske agende u parlamentu”, kao i da ih raduje “ubrzan rad” zakonodavnog doma i “vraćanje s političarenja na državničke obaveze”.
Mugoša: Ne treba izmišljati toplu vodu
Šef poslaničkog kluba opozicionih Socijaldemokrata (SD) Boris Mugoša, kazao je juče “Vijestima” da je neodržavanje premijerskog sata još jedan pokazatelj neozbiljnosti i neodgovornosti vladajuće većine, te da je u pitanju svjesno urušavanje podjele vlasti, odnosno ukidanje i negiranje kontrolne uloge Skupštine.
“... Na primjer, u aprilu je trebalo da po Poslovniku imamo i premijerski sat, kao i tzv. ministarski sat, dok je u maju trebalo da imamo premijerski sat i postavljanje pitanja ministrima. Nevjerovatna je činjenica da mi još nismo završili, odnosno da nisu još svi ministri odgovorili na pitanja poslanika koja su im postavljena krajem marta”, naveo je on.
Mugoša ukazuje da je takvo ponašanje vlasti samo nastavak urušavanja demokratskih principa, odnosno, kako tvrdi, onemogućavanja opozicije da koristi definisane mehanizme kontrole Vlade.
“Jedan od prvih poteza aktuelne većine ovog skupštinskog saziva bio je da se smanji kontrolna uloga parlamenta, odnosno broj obaveznih kontrolnih saslušanja na zahtjev opozicije - smanjen je s dva na jedan”, podsjeća sagovornik.
Na pitanje koji je najbolji način da se premijer “primora” da dolazi u Skupštinu, Mugoša odgovara da ne treba izmišljati rješenja jer je “ovo definisana poslovnička odredba koja bi u normalnoj situaciji trebalo da obavezuje i premijera i parlamentarnu većinu”.
“Činjenica je da parlamentarna većina bira premijera i ukoliko se premijer ne ponaša na način kako je definisano Poslovnikom, koji je ustavna kategorija, ta parlamentarna većina trebalo bi da kazni tog premijera, a ne da svi trpimo. Institucija sistema trpi zbog toga što premijer očigledno ne doživljava ozbiljnim parlamentarnu većinu koja ga je birala, a većina žmuri na sve to, jer su njihov najjači kohezioni faktor funkcije po dubini, širini i visini”, ocjenuje on.
Mugoša je kazao da parlament i Vlada nisu privatne institucije Andrije Mandića i Milojka Spajića, te da oni ne mogu “preko leđa građana da se nadmudruju i kažnjavaju jedno drugo”, dodajući da ne treba “izmišljati toplu vodu”, već da je potrebno donosioce odluka podsjetiti na to što predstavljaju u sistemu.
“... I da, prije svega građanima, duguju da se ponašaju ozbiljno i odgovorno na tim funkcijama. Tako da sam protivnik toga da neko nekoga primorava, samo treba svi da se pridržavaju onoga što su definisana pravila”, poručio je on.
Održano sedam od 13 sjednica
Vijesti su nedavno objavile da je u mandatu Spajićeve Vlade održano nešto više od 50 odsto sjednica premijerskog sata. Prvi od njenog formiranja, izabrana je 30. oktobra 2023, održan je 28. decembra te godine, a potom su uslijedile tri takve sjednice u prošlogodišnjem proljećnjem zasjedanju Skupštine - 5. aprila, 9. maja i 19. jula.
Sjednice koje su bile zakazane za 29. jun i 26. jul 2024. odgođene su za 1. i 30. jul zbog Spajićevih obaveza, ali naposljetku nisu održane.
Tokom prošlogodišnjeg jesenjeg zasjedanja realizovana su dva premijerska sata, 29. oktobra i 22. novembra, a 20. decembra je trebalo da bude održan i treći, ali je to spriječila opozicija, koja je tada tvrdila je da “parlamentarna većina suspendovala Ustav” i sprovela “puč” na skupštinskom Ustavnom odboru donošenjem odluke o prestanku sudijske funkcije Dragani Đuranović u Ustavnom sudu. Spajić je potom odbio da dođe na nastavak te sjednice, navodeći da su svi odgovori na poslanička pitanja već objavljeni na sajtu parlamenta, te da je na taj način “obavio dužnost”.
Jedini premijerski sat u ovogodišnjem proljećnjem zasjedanju zakonodavnog doma održan je 26. marta, ali od tada nema najave kad bi sljedeći mogao biti realizovan.
To znači da je za vrijeme Spajićevog mandata trebalo da bude održano 13 sjednica posvećenih premijerskom satu, a da je realizovano svega njih sedam.
Bonus video:
