Kabinet Jakova Milatovića oćutao je pitanja “Vijesti” zašto je predsjednik Crne Gore odlučio da dodijeli najviši državni orden bivšem mitropolitu crnogorsko-primorskom Amfilohiju, ako je u zakonu koji uređuje tu oblast eksplicitno navedeno da je to odlikovanje namijenjeno predsjednicima i visokim zvaničnicima stranih država, kao i liderima međunarodnih organizacija.
Milatović je u nedjelju na “Iks-u” saopštio da će povodom petogodišnjice Amfilohijeve smrti tom vjerskom poglavaru dodijeliti najviši državni orden, ne navodeći o kom odlikovanju je riječ.
Rekao je da je Amfilohije “ostavio neizbrisiv trag u duhovnom i društvenom životu Crne Gore” tokom gotovo tri decenije na čelu Mitropolije crnogorsko-primorske, te da je svojim ugledom “u cijelom hrišćanskom svijetu dao značajan doprinos i međunarodnom ugledu Crne Gore”.
Prema Zakonu o državnim odlikovanjima i priznanjima, najviše državno priznanje je Orden Crne Gore. Tim propisom je određeno da se to odlikovanje “dodjeljuje na velikoj ogrlici predsjednicima ili suverenima država i liderima međunarodnih organizacija, ili na lenti drugim visokim zvaničnicima stranih država ili međunarodnih organizacija”.
Orden Crne Gore je 2018. godine tadašnji predsjednik Milo Đukanović uručio nekadašnjem bugarskom premijeru Bojku Borisovu, dok je Đukanovićev prethodnik Filip Vujanović to priznanje 2015. dodijelio kralju Jordana Abdulahu II Al Huseinu.
Više nevladinih organizacija i građanskih aktivista juče su izrazili protest zbog Milatovićeve odluke i zbog “predsjednikovog pridruživanja talasu revizionizma i krivotvorenja bliske prošlosti”.
Rekli su da je Milatović do sada “insistirao na legalističkom pristupu”, te da iznenađuje njegova odluka da “grubo prekrši zakon zbog populističkog približavanja desničarskom biračkom tijelu”.
Poručili su da je Amfilohije bio jedan od najglasnijih podržavalaca ideologije “krvi i tla”, prema kojoj je “Srbija imala pravo da se širi na sve susjedne teritorije na kojima žive Srbi”. Dodali su da je dočekivao ratne zločince, podržao opsadu Dubrovnika, kao i da je slavio vođe četničkog pokreta “promovišući poraženi vjekovni zavjet ujedinjenja svih srpskih zemalja”.
“... Poricao je i pravdao genocid u Srebrenici. Muslimane, koji čine 20% stanovništva Crne Gore, zvao je ‘lažnim ljudima, lažne vjere’, koje je imalo smisla pobiti. Iako je nejasno kojim je tačno ordenom predsjednik odlikovao mitropolita, paradoks je da se on dodijeli nekome ko je poricao postojanje Crnogoraca i to ispoljavao ekstremističkim jezikom, govoreći da su Crnogorci ‘komunistički nakot ili kopilad’”, kazali su.
Napomenuli su da smatraju da ovakav Milatovićev postupak doprinosi “neprihvatljivoj normalizaciji ekstremnog nacionalizma i produbljuje podjele umjesto da jača zajedništvo u Crnoj Gori”. Naveli su da je propaganda kojom se od Amfilohija “pokušava izgraditi kult ličnosti” uzela maha u tolikoj mjeri “da ni opozicione partije nemaju hrabrosti da podsjete na punu istinu o djelovanju istaknutog sveštenog lica koje je duboko polarizovalo Crnu Goru”.
NE PROPUSTITE
Iz najjače opozicione stranke, Demokratske partije socijalista, nisu odgovorili na pitanje redakcije kako gledaju na dodjelu odlikovanja Amfilohiju.
“U ovom kontekstu izražavamo protest i zbog namjere da mu se i u Kolašinu podigne spomenik visine 2,5 metra, nakon što je već u toku podizanje spomenika u Beranama, visine četiri metra. U glorifikaciji Amfilohija i ideologije koju on simboliše, osim opština i predsjednika države, učestvuje i Vlada Crne Gore, koja je u najkraćem roku dala saglasnost da mu se u Beranama podigne spomen-obilježje”, piše u saopštenju nevladinih organizacija i aktivista.
Naglasili su da je Ministarstvo kulture i medija zakonito odbilo zahtjev za podizanje obilježja u Beranama, pozivajući se na član 10 (zabrana podizanja spomen-obilježja licima koja su imala negativnu ulogu u istoriji, sarađivala sa okupatorom ili zastupala šovinističke ideje) i član 20 Zakona o spomen-obilježjima (da se spomen-obilježje po pravilu ne može podići prije roka od 20 godina od smrti osobe, kako bi istorija mogla dati objektivan sud o njenim zaslugama)”.
Kazali su da je simultano podizanje spomenika i dodjeljivanje ordena Amfilohiju indikator erodirane sekularnosti Crne Gore i ugrožene ravnopravnosti svih njenih građana.
“Ne poričemo Amfilohijevu ulogu u istoriji proteklih trideset godina, kao ni to i da je doprinio širenju uticaja Srpske pravoslavne crkve. Međutim, ovu ulogu nalazimo spornom, budući da ona nije bila humanistička, već u nedvosmislenom interesu jednog poraženog nacionalističkog programa”, konstatovali su.
U saopštenju se navodi i da “jednostrane aktivnosti u cilju idolizacije ove kontroverzne ličnosti” nisu u javnom interesu i ne doprinose društvenoj koheziji i osjećaju jednakosti svih građana.
“Crna Gora ima tradiciju dogmatskog i nekritičkog podržavanja vođa, svjetovnih i duhovnih, ali je krajnje vrijeme da se takve prakse zamijene kulturom poštovanja zakona i ljudskih prava svih njenih stanovnika”, ocijenili su.
Bonus video:
