Pitanje proširenja neće biti prioritet za novu briselsku administraciju, koja će prethodno morati da se pozabavi problemima unutar Evropske unije (EU). To bi moglo dodatno usporiti reforme u državama regiona i otvoriti prostor nacionalistima i euroskepticima, smatraju sagovornici “Vijesti”
Srđan Majstorović iz beogradskog Centra za evropske politike tvrdi da je postojeće stranje u EU neodrživao, zbog čega će prioritet nove briselske administracije biti rastući nacionalizmi i ekonomski izazovi. “U takvim okolnostima nije realno očekivati da će pitanje proširenja biti visokopozicionirano. Takva situacija je nepovoljna za države zapadnog Balkana, ali i za samu EU. Ne dovodeći u pitanje neophodnost redefinisanja Unije i njeno prilagođavanje zahtjevima građana, pitanje širenja Unije na zapadni Balkan moralo bi da bude jedno od ključnih strateških pitanja za njenu budućnost”, tvrdi Majstorović.
Rezultati izbora za Evropski parlament pokazali su da proevropske partije, među kojima je najjača Evropska narodna partija, imaju ukupno 503 poslanička mandata. Krajnje desne grupe podijeliće 112 mjesta i sa euroskeptičnim blokom dostići 171 poslaničko mjesto. Poslije četiri decenije, prvi put velika koalicija desnog i lijevog centra neće biti dovoljna za formiranje evropske vlasti jer su te dvije grupacije zajedno osvojile 44 odsto poslaničkih mandata. Prognoze su da bi u vlast mogla da se uključi grupa liberala koju je na evropskom nivou ojačao francuski predsjednik Emanuel Makron, koji je u Francuskoj izgubio od ultradesnog Nacionalnog fronta. Očekuje se da nova briselska administracija nađe rješenje za imigrantsku krizu, sve gore odnose sa Rusijom, rastuću ekonomsku moć Kine i jačanje populističkih pokreta unutar Unije. Dušan Reljić iz Njemačkog instituta za međunarodne i bezbjednosne poslove smatra da je povećano učešće birača na izborima pokazalo da građani i dalje imaju povjerenje u institucije i političare. On smatra da su gubitnici izbora populisti “koji obećavaju prečice i laka rješenja”.
“Može se dodatno umanjiti pažnja koju su politički organi Unije spremni da posvete prilikama na jugoistoku Evrope i politici proširenja...Promjene u sazivu Evropskog parlamenta i sastavu EK nemaju presudan uticaj na politiku proširenja. EK sprovodi politiku proširenja o kojoj se dogovore članice, a u parlamentu se raspravlja o toj politici. Konačno, sve instituticije EU moraju da se slože oko prijema nekog kandidata i sve članice da ratifikuju ugovor o pristupanju”, tvrdi Reljić.
Partije koje su posvećene jačim integracijama EU juče su počele pregovaranje o vodećim pozicijama i daljoj politici nakon izbora. Lideri 28 članica Unije počeli su razgovore o nasljedniku predsjednika Evropske komisije Žan Kloda Junkera i drugim ključnim pozicijama, a pregovori bi mogli trajati do Evropskog samita 20. i 21. juna. Kandidat najjače Evropske narodne partije za Junkerovog nasljednika je Manfred Veber, dok je kandidat socijalista Frans Timermans, koji je trenutno zamjenik predsjednika Evropske komisije.
Profesor na Univerzitetu u Bostonu Vesko Garčević očekuje da će veliki igrači EU postati još oprezniji u pogledu proširenja na Zapadni Balkan. On je u autorskom tekstu za Balkan inisight podsjetio da je proširenje EU godinama bilo nisko na dnevnom redu Brisela. “Izgleda da će tako ostati i nakon izbora. Međutim, sada većina političkih aktera u EU, bilo sa lijeve ili desne strane, smatra da je dalje širenje EU nepovoljno... Čini se da nijesu svjesni rizika od zadržavanja Balkana izvan EU. To znači podržavanje atmosfere koja pogoduje lokalnim nacionalistima i evroskepticima da napreduju”, upozorio je Garčević.
Reforme jedina ulaznica u EU
Majstorović upozorava da potencijalni kandidati sa Balkana treba da nastave sa reformama, bez obzira na manjak pažnje Brisela.
“Teba da se posvete reformama, borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, obezbjeđivanju nezavisnosti sudstva, kažnjavanju krivičnih djela bez obzira ko je počinilac, slobodi medija i jačanju demokratskih institucija. Ukoliko dođe do usporavanja ionako sporih reformi, to svakako neće doprinijeti da se u EU stvori povoljnija klima za proširenje”, tvrdi Majstorović.
Bonus video:
