JU Muzeji i galerije Podgorice, aprila ove godine, priredila je u Modernoj galeriji, izložbu istaknutog crnogorskog umjetnika, akademika Dragana Karadžića (Petnjica, 1950).
U tri izložbene sale na spratu galerije, prezentirana je postavka koju čine šezdeset tri eksplikata (slike, crteži, akvareli) galerijskog i velikog formata, pod nazivom “Slojevi, pisma, obale”, a radovi su nastali u posljednih deset godina. Reprezentativni pregled Karadžićevog stvaralaštva, bjelodano potvrđuje činjenicu da je njegov cjelokupan paradigmatski kreativno-likovni angažman vezan za ambijentalne vrijednosti crnogorskog podneblja.
Kada se pažljivije analizira, njegova retrospektivna selekcija, dolazi se do nekoliko bitnih zaključaka. Karadžić je svim svojim čulima okrenut prirodnom okruženju, njegovom reflektivno-vibrantnom dahu i duhu. On upija taj širok, raznovrsan i čudesan spektar impulsa. Tokom stvaralačkog čina, Karadžić ne interpretira objektivističko viđenje stvarnosti, već sublimatorno transponuje snažan emocionalni naboj.
U kreativno-likovnim ishodištima, Karadžić se lagano kreće od asocijativnog, simboličkog, poluapstraktnog do apstraktnog. Iako je permanentno uronjen u pejzažne aglomeracije, gotovo ukupna njegova umjetnost je bez produženih vizura i sve se događa u prednjem planu. Zapravo, dubinska prostornosti se više osjeća, nego što je ostvarena.
U svom dugogodišnjem stvaralačkom turnusu, Karadžić je analitički i sublimatorno došao do izbalansirano-harmoniziranog spoja linearnog, površinskog i hromatskog. Karadžićevo likovno stvaralaštvo, moguće je podjeliti u nekoliko povezanih segmenata.
U prvom, Karadžić je bio posvećen kontinentalnom, planinsko-krševitom krajoliku, te njegovim sadržajnim vrijednostima. Slike iz tog opsega su kompaktne, strukturno slojevite, izuvijanih oblika, hromatski razuđene, rustikalno-fakturalne, taktilne i valerski bogate.
Nešto kasnije, Karadžić se inspirativno veže za izrazito mediteranske, zaravnjene pejzažne modalitete, u kojima bitnu ulogu preuzimaju velike vode, pretežno jezerske i smirene obale. U tom obimnom i za njega značajnom segmentu, Karadžić je pronašao svoj likovni modus vivendi, zapravo neraskidivi spoj tla, vode i neba. On postepeno svodi koloritnu skalu, preovlađuju hladni tonovi, akcenti su topli i reski, strukture se geometrizuju, postaju uravnotežene, hromatska materija je likidna i prozračna. Svjetlost dolazi do punog izražaja, ona frontalno kupa prizore, a javlja se i kontra žur.
U kontinuiranom postupku, Karadžić se lagano mijenja i kreće ka potpunoj apstrakciji, on stvara jednostavne kompozicije u sadejstvu površine, linije i svedenog kolorita. Scenom dominiraju brojne grafističko-ritmalne i dinamičko-kinetičke kombinacije. Karadžić se koristi nekim iskustvima kolaža, on eksperimentiše hromatsko-trakastim fašama, asamblažno ih komponuje u nizove i pravi varijacije na neutralnom fonu. Istovremeno, on razgrađuje bojenu površinu, drobi je do sitnih parčića i dovodi do potpuno afiguralnih pulsirajućih ploha.
U mentalno-oniričnom zanosu, Karadžić se inspirativno veže za nepregledna nebesksa prostranstva i bijela amorfna obličja, grupiše ih na plošnoj ravni, a zatim povezuje zakošenim tamno-svijetlim linearitetima. U sferi njegovih interesovanja su brojni znakovni simboli, karakteristična istočna pisma, zapisi i ornamentarni frizovi.
U neposrednoj kreativno- likovnoj egzekuciji, Karadžić se koristi raznovrsnim tehničkim mogućnostima, u funkciji su: ulje i akrilik na platnu i papiru, grafitni krejoni, masni pasteli, a često primjenjuje miks-kombinacije. U njegovom stvaralaštvu ne postoji krutih podjele između pojedinih rješenja, naprosto su nerazdvojivi, slike, crteži, gvaševi, akvareli. Nazivi radova, imaju posebnu funkciju, osim razjašnjavajućih, oni nose značajni dio poetizovanog autorskog zanosa.
Karadžić je i ovom mini retrospekcijom, još jednom potvrdio zasluženo mjesto u savremenoj crnogorskoj likovnoj umjetnosti.
Nevjerovatna iluzija produbljenih vizura
Naročito u posljednih nekoliko godina, Karadžić je uspio da svoj stvaralački proces dovede gotovo do perfekcije. To se posebno odnosi na njegove brojne akvarelsko-crtačke eksplikate, u kojima je u potpunosti simplifikovao, kristalizovao i harmonizirao tretiranu ravan.
Slikani elementi su dovedeni do simboličke znakovnosti, intenzivna svjetlost rastače prizore, bijelina papira ima ključnu ulogu, koloritni opseg je potpuno sveden, a treba reći, da je upravo u tim radovima, nasuprot prethodnim p lošnim, ostvarena nevjerovatna iluzija produbljenih vizura, a karakteristični su radovi: “Nostalgija svjetlosti”, “Između neba i obale”, “Horizont i talog”, “Iz taloga uspomena”, “Povratak elementima”.
Bonus video:
