“Neplanski”, veli, “građevinski bum u Kolašinu...”.
I sad se mi - struka - pitamo: može li građevinski bum, u datoj nam društvenopolitičkoj konstelaciji, da bude planski? Ili je ovdje ipak riječ o plaonazmu?
Dakle, ako uzmemo da ne postoje ni naznake (političke) volje da se tirjanstvu nogom stane za vrat - iz ovih ili iz onih razloga, ne bih ovom prilikom zalazio u mučne pojedinosti - onda je sasvim razumljivo da tzv. nosioci funkcija i donosioci odluka - na svim nivoima - naginju opciji koju bih nazvao: planska građevinska pomama. Ili u prevodu: da se (privilegovanim) pojednicima ipak dozvoli da grade što god hoće i gdje god hoće - strogo u funkciji stihijskog ili neplanskog razvoja - pa da se poslije sve to lijepo spakuje u nekakve nazovi-planove. I ne žuriti s planovima - sačekati da trendovi prirodno kulminiraju - jer nikad nije kasno da se očigledna pretjerivanja u prostoru pokriju nekakvim nazovi-planovima.
Opet, ne treba biti nakraj srca. Nije sve u političkoj volji. Čak i kada bi postojala politička volja - pitanje je da li bismo mi - struka - treći, nezaobilazni faktor u interesnim kolopletima koji rezultiraju intervencija u prostoru, uz investitore i vlast - uspjeli da u relativno kratkom roku prelomimo u mozak? Što bi podrazumijevalo barem rudimentarno poznavanje suvislih i učinkovitih planerskih i urbanističkih praksi u tzv. uređenim društvima - a zatim i prilagođavanje zakonskog okvira novim praksama - nikako ne obrnuto.
U protivnom, sve se svodi na opurtunizam - na puku formu. Zapitate li se vi ikad, recimo, ko kreira tzv. teritorijalno-prostorne razvojne politike? I ko su neznane junakinje i neznani junaci koji pišu - ali nikada ne potpisuju - famozne programske zadatke za planske dokumente? I u kojoj mjeri upravo programski zadatak određuje karakter budućeg planskog dokumenta? Da li je, drugim riječima, ovdje - u ovom vaspitno zapuštenom društvu - ostavljena margina za bilo kakav vid kreativnog djelovanja struke?
***
“Cilj”, veli, “izrade Izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana Opštine Kolašin (...) je da se stvore planske (planske! - op.a.) pretpostavke za racionalnije korišćenje resursa u skladu sa principom održivog planiranja prostora i intencijom države Crne Gore za razvoj turizma i prosperiteta sjevernih opština”.
Intencije države CG, a posebno Vlade kojoj je na čelu gospodin Abazović, da se upravo turizam neodložno stavi u funkciju prosperiteta opština na sjeveru - jednako kao i onih na jugu - hvale su vrijedne, svakako - ali bismo morali priznati da smo u ovom trenutku (ipak) daleko od neophodnih pretpostavki za bilo kakav oblik suvislog i svrsishodnog prostorno-urbanističkog planiranja.
“Prostorno planiranje je”, po definiciji, “stalni proces (stalni proces! - op.a.) koji obuhvata poznavanje, provjeru i procjenu mogućnosti korištenja, zaštite i razvoja prostora, izradu i donošenje prostornih planova, te praćenje (praćenje! - op.a.) sprovođenja prostornih planova i stanja u prostoru”.
Ko je ovdje zadužen za praćenje sprovođenja prostornih i urbanističkih planova i stanja u prostoru? Sveto Gavrov? Ili drug Velelepni?
***
U Izvještaju o reviziji Nacrta Izmjena i dopuna prostorno-urbanističkog plana Opštine Kolašin, iza kojega stoji Savjet za reviziju baš tog planskog dokumenta - a ne nekog drugog - i koji je uredno predat i zaveden u pisarnici Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma 1. marta tekuće godine - riječ je, molim vas, o prvoj (nekorigovanoj) verziji nove verzije Nacrta (prethodnu verziju Nacrta, onu iz vesele 2020. godine, najbolje je da zaboravimo) - Gospodin Marković, uvaženi prostorni planer - kaže sljedeće:
“Istovremeno dok se obavlja recenzija “Korigovanog Nacrta” Izmjena i dopuna PUP-a Kolašin, mediji izvještavaju da lokalna vlast - opštinski organi i Skupština, iskazuju, navodno, jedinstven stav da aktuelni prostorno planski dokumenti (PUP i DUP-ovi), ne doprinose adekvatnoj izgradnji i uređenju prostora i ukazuju na opasnost da izgradnja prema tim planovima može rezultirati nepopravljivom devastacijom prostora”.
Slažem se sa gospodinom Markovićem - ‘revizija’ je prejaka riječ, koja bi podrazumijevala vrlo temeljit osvrt na predmetni planski dokument - ‘recenzija’ je primjereniji termin - jer je ovdje ipak riječ o krajnje dobronamjernom i znatno svedenijem osvrtu.
I, da ne bi bilo zabune, ono “Korigovanog nacrta” se odnosi na prvu, korigovanu verziju starog Nacrta IiD PUP-a Opštine Kolašin iz 2020. godine - koji bi, kao što rekoh, najbolje bilo da zaboravimo - a ne na korigovanu verziju novog Nacrta, o kojoj se Savjet za reviziju, u Izvještaju koji je uredno predat i zaveden u pisarnici Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma 1. marta tekuće godine - izjasnio pozitivno - s tim da su navodnici, dodao bih, krajnje znakoviti - i u novom kontekstu.
“Takve konstatacije i upozorenja”, nastavlja gospodin Marković, “treba da ocijeni donosioc planova (skupština tzv. jedinice lokalne samouprave - u ovom slučaju je to Skupština Opštine Kolašin - op.a.) i preduzme adekvatne mjere”.
Za takve konstatacije i upozorenja trebao bi, u ovom slučaju, da najviše sluha ima naručilac Izmjena i dopuna PUP-a Opštine Kolašin - Vlada CG - i Obrađivač plana - Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma - kroz tijesnu saradnju sa nadležnim direktoratima u okviru MEPPiU i kolašinskim sekretarijatom za planiranje i urbanizam - a zatim i rukovoditeljka izrade plana - i, tek na koncu, Skupština Opštine Kolašin.
U načelu, trebalo bi da pomenuti organi djeluju sinergijski - s tim da bi posljednju riječ morala da ima gospođa rukovoditeljka izrade plana.
“Situacija sa aktuelnim planovima i praksa izgradnje i uređenja prostora Kolašina”, nezaustavljiv je Marković, “još jedan je argument za hitnu i cjelovitu korekciju sistema planiranja i uređenja prostora za što je prilika izrada izmjena i dopuna Zakona, ili još bolje donošenje novog”.
U međuvremenu smo dobili ne jedan - nego tri nacrta novih novcijatih zakona...
O tome u sljedećem broju...
Bonus video:
