Preko 10.000 ljudi je stradalo u japanskom cunamiju, a preživjelima je hladno i gladni su. Međutim, mediji su se fokusirali na nuklearnu radijaciju od koje niko nije umro – a vjerovatno i neće.
Visok nivo nuklearne radijacije je opasan, ali briga koju trenutno izaziva je nepotrebna. Nuklearnom tehnologijom se svaki dan liječe oboljeli od karcinoma – i nivo radijacije koji se daje pri radio-terapiji u bolnicama se u principu ne razlikuje od iste doze kojoj smo izloženi u životrnoj sredini.
Šta je sa ostrvom Tri milje? Tamo nije bilo zabilježenih smrtnih slučajeva.
A Černobilj? Posljednji izvještaj UN od 28.02. potvrđuje smrtnost – 28 među spasiocima, plus 15 smrtnih slučajeva kod djece usljed raka štitne žlijezde – što se moglo izbjeći uzimanjem pilula joda (kao što sada rade u Japanu).
I u svakom slučaju cifre su neznatne u poređunju sa 3.800 stradalih u Bopalu 1984, koji su umrli zbog curenja hemikalija iz fabrike pesticida.
Šta možemo reći o radijaciji koja se širi iz Fukušime? Kako je uporediti sa onom u Černobilju? Pogledajmo izmjerene nivoe radijacije. Najviši nivo u bilo kojoj japanskoj prefekturi zabilježen je u 19h po lokalnom vremenu, 22. marta i iznosio je 12 kBq po kvadratnom metru, za radioaktivni izotop cezijum, cezijum-137 (bekerel, Bq - jedinica za radioaktivnost).
Mapa Černobilja u izvještajima UN pokazuje osjenčene oblasti koje su bile izložene radijaciji do 3,700 kBq po kvadratnom metru – oblasti sa manje od 37 kBq po kvadratnom metru nisu uopšte osjenčene. Grubo govoreći, ovo pokazuje da je iznos radijacije iz Fukušime manji od 1% količine radijacije oslobođene iz Černobilja.
Oslobođeni jod
Drugi bitan radioaktivni izotop koji je oslobođen je jod, koji može izazvati rak štitne žlijezde kod djece.
On se jedino javlja kada je reaktor uključen i nestaje kada se reaktor ugasi (vrijeme poluraspada radioaktivnog joda je osam dana). Stare gorivne šipke u skladištu u Fukušimi, iako radioaktivne, ne sadrže jod.
Međutim, u Černobilju je cjelokupna količina joda i cezijuma oslobođena pri inicijalnoj eksploziji, tako da bi svako oslobađanje joda u Fukušimi trebalo da bude mnogo manje od 1% količine oslobođene u Černobilju – čiji se efekat i dalje može smanjiti tabletama joda.
Nažalost, nadležni organi reaguju tako što daju smjernice koje sadrže pretjerane mjere opreza – a ovo samo povećava zabrinutost javnosti.
Japanci su 23. marta savjetovali djeci da ne piju vodu sa česme u Tokiju, kada je prethodnog dana izmjerena aktivnost od 200 Bq po litru. Usredsredimo se na ovo. Prirodni nivo radijacije u ljudskom tijelu iznosi 50 Bq po litru - 200 Bq po litru neće nanijeti veliku štetu.
Zablude zbog Hladnog rata
Tokom Hladnog rata većina ljudi je vjerovala da nuklearna radijacija predstavlja izuzetnu opasnost koju su razumjeli samo „glavaši“ koji rade u tajnim vojnim institucijama.
Da bi izašli na kraj sa prijateljskom vatrom takve nuklearne propagande na domaćem frontu, donesene su čak i strože uredbe o radijaciji kako bi se svi kontakti sa radijacijom održavali na najnižem prihvatljivom nivou, što je bio princip poznat kao ALARA.
Ovaj pokušaj razuvjeravanja predstavlja osnovu međunarodnih uredbi vezanih za bezbjednost od radijacije danas, koje navode gornju granicu za stanovništvo uopšte od 1 mSv godišnje iznad prirodnih nivoa. (sievert, Sv – jedinica za ekvivalentnu dozu zračenja.)
Ova niska cifra nije nivo opasnosti, prije je to mali dodatak nivou prirodnog zračenja – jedan Britanac, u prosjeku, je izložen količini od 2,7 mSv godišnje. U mojoj knjizi „Radijacija i razum“ se objašnjava da bi adekvatan nivo opasnosti po savremenoj nauci bio 100 mSv mjesečno, sa doživotnom granicom od 5.000 mSv, a ne 1 mSv godišnje.
Ljudi su zabrinuti zbog radijacije jer je ne mogu osjetiti. Ipak, priroda ima rješenje – posljednjih godina otkriveno je da se žive ćelije mijenjaju i obnavljaju na razne načine kako bi se oporavile od količine radijacije.
Ovi pametni mehanizmi se aktiviraju nakon nekoliko sati i rijetko zakažu, osim kada su preopterećeni – kao u Černobilju, gdje je većina spasilaca koji su u nekoliko časova primili preko 4.000 mSv umrla nakon nekoliko sedmica.
Ipak, pacijenti koji se podvrgavaju radioterapiji obično dobijaju dozu od preko 20.000 mSv u vitalno zdravo tkivo blizu tumora. Ovo tkivo preživljava samo zato što se tretman odvija tokom više dana što daje zdravim ćelijama vremena da se obnove ili zamijene.
Na ovaj način, mnogi pacijenti mogu da uživaju u narednim godinam, čak i kada su mnogi vitalni organi primili dozu koja je preko 20.000 puta iznad međunarodno preporučene gornje godišnje granice – što ovu granicu čini nerazumnom.
Promjena stava
Potrebna je ogromna promjena u stavu prema radijaciji, počevši sa edukacijom i zvaničnim informacijama.
Zatim je potrebno ustanoviti nove bezbjedonosne standarde, koji se ne zasnivaju na tome kako se radijacija može isključiti i naših života, nego na tome koliko možemo primiti bez štetnih posljedica – vodeći računa o drugim opasnostima koje nas vrebaju, kao što su klimatske promjene i gubici električne energije.
Možda je potreban novi akronim kao smjernica za nivo bezbjednosti radijacije – možda onoliko koliko je relativno bezbjedno (AHARS)?
Savremeni reaktori su bolje napravljeni od onih u Fukušimi – budući mogu biti još bolji, ali ne treba da čekamo. Radioaktivni otpad je opak ali je količinski mali, naročito ako se nanovo obrađuje. Ipak, to nije nerješiv problem kako mnogu pretpostavljaju.
Neko bi mogao pitati da li bih ja prihvatio da bude zakopan 100 metara ispod svoje kuće? Moj odgovor bi bio: „Da, zašto da ne?“ Uopšte, trebalo bi da prestanemo bježati od radijacije.
Galerija
Bonus video:
