Vašington je 27. maja objavio zvanični dokument koji poziva na promjenu režima u evropskim zemljama.
Bilo bi dobro da političari širom Evrope pažljivo pročitaju taj dokument prije nego što oni i njihovi spin doktori počnu da osmišljavaju strategije za predstojeće izborne kampanje, piše portal EUObserver.
Ovog puta, navodi se, u pitanju je mnogo više od toga ko će upravljati evropskim zemljama, jer sadašnja američka administracija sve više doživljava Evropu kao političko bojno polje.
Vašington smatra da su izbori u Evropi, nedavno u Rumuniji i Poljskoj, a uskoro u Holandiji, Češkoj, pa, kako neki spekulišu i u Francuskoj, prilika da evropske zemlje dobiju krajnje desničarske lidere sa Trampovskim agendama, dodaje autorka kolumne Karoline de Hrojter.
Sa tim liderima Vašington želi da stvori "civilizacijsku alijansu", zasnovanu na "zajedničkoj kulturi, vjeri, porodičnim vezama, međusobnoj pomoći u vremenima nevolje i, iznad svega, zajedničkom zapadnom civilizacijskom nasljeđu".
Drugim evropskim političkim strankama se treba suprotstaviti, jer one, kako se navodi, vode "agresivnu kampanju protiv same zapadne civilizacije", što "sve više utiče na američku bezbjednost".
Dokument pod nazivom "Potreba za civilizacijskim saveznicima u Evropi" napisao je Semjuel Samson, viši savjetnik Biroa za demokratiju, ljudska prava i rad američkog Stejt departmenta.
On se nadovezuje na govor potpredsjednika SAD Džej Di Vensa na Minhenskoj bezbjednosnoj konferenciji prošlog februara, navodi EUObserver.
Vens je tada izjavio da "evropsko povlačenje od nekih od svojih najosnovnijih vrijednosti" predstavlja najveću prijetnju zapadnim vrijednostima i demokratiji".
Međutim, dodaje autorka, dokument Stejt departmenta ide korak dalje. U njemu se navodi da "demokratsko nazadovanje Evrope" šteti američkoj bezbjednosti, ekonomskim interesima i slobodi govora.
Zbog toga se implicira da je vrijeme da SAD preduzmu akciju: krajnje desničarske snage u Evropi moraju da transformišu svoje političke sisteme kako bi Vašington mogao da formira civilizacijsku alijansu sa "hrišćanskim nacijama poput Mađarske".
Prema Samsonu, nije Amerika ta koja podriva demokratiju ignorišući sudske odluke; uništavajući javne institucije; blokirajući vize ljudima koji kritikuju predsjednika Trampa; ili skupljajući migrante s ulica i prebacujući ih u Salvador ili Libiju.
Evropa je ta koja je antidemokratska, navodi se u dokumentu. Evropa je "leglo digitalne cenzure, masovne migracije, ograničavanja vjerskih sloboda i brojnih drugih napada na demokratsko samoupravljanje".
Danas Evropom u velikoj mjeri upravljaju konzervativne stranke koje su znatno desnije nego pijre 10 godina, a neke čak vladaju u koaliciji s krajnje desničarskim partijama.
Ipak, dokument Stejt departmenta opisuje Evropu kao leglo ultralijevih fanatika, Evropu "koja zamjenjuje svoje duhovne i kulturne korijene, koja tradicionalne vrijednosti tretira kao opasne relikte i koja centralizuje moć u institucijama koje nikome ne polažu račune", navodi briselski portal.
Tekst se poziva na Aristotela, Tomu Akvinskog, srednjovekovno hrišćanstvo i britansko običajno pravo, ali ne spominje Prosvetiteljstvo, temelj evropskih i američkih ustavnih sistema sa svojim principima odvojenosti crkve od države, individualnih sloboda, predstavničke vlasti, vladavine prava i snažnog naglaska na racionalizam i nauku.
Dokument Stejt departmenta opisuje Evropu kao leglo ultralijevih fanatika, Evropu "koja zamjenjuje svoje duhovne i kulturne korijene, koja tradicionalne vrijednosti tretira kao opasne relikte i koja centralizuje moć u institucijama koje nikome ne polažu račune
Ovaj dokument u skladu je sa stavovima predsjednika Trampa o Evropi.
U jasnom raskidu sa politikom Vašingtona prema Evropi u proteklih 80 godina, Tramp Evropu više ne vidi kao središte američke spoljne politike. Ono što mu danas ne da mira jeste uspon Kine, glavnog rivala SAD. Želeći da izbjegne vojni sukob s Kinom, Tramp namjerava da umjesto toga izgradi snažan blok protiv nje, piše EUObserver.
Da bi to postigao, dodaje se, Tramp želi da sve američke saveznike postroji po američkim uslovima, što znači da planira da Evropu i saveznike poput Kanade i Meksika pretvori u američke vazale.
Pošto pružaju otpor, prema njima se primjenjuje znatno oštriji tretman nego prema autokratijama poput Rusije, Turske ili čak same Kine. "Finim i susretljivim odnosom" prema Indiji ili Rusiji, pokušava da ih privuče u svoj tabor i spriječi ih da se svrstaju uz Kinu.
Trampov zapadni blok nije zasnovan na vrijednostima ili demokratiji. Fokus je potpuno drugačiji: spriječiti Kinu da postane previše moćna, ukazuje se u komentaru i dodaje da Vašington zbog toga primorava svoje saveznike, posebno u Evropi, na pokornost.
Oni koji pružaju otpor bivaju kažnjeni. Trampovi trgovinski ratovi, njegovi pokušaji da osujeti digitalni regulatorni okvir EU i zahtjev da Evropa preuzme finansijski i operativni teret NATO-a samo su početak, dodaje se.
Tramp je osvojio Ameriku započevši ekstremni kulturni rat. Sada taj rat izvozi u Evropu kako bi mijenjao vlade.
Na svakim evropskim izborima on agresivno podržava krajnje desničarske kandidate, predsjedničkog kandidata PiS (Pravo i pravda) Karola Navrockog u Poljskoj, liderku AfD (Alternativa za Njemačku) Alis Vajdel u Njemačkoj, kao i krajnje desničarskog aktivistu Đorđa Simiona u Rumuniji.
Holandski krajnje desničarski političar Gert Vilders, koji migrante prikazuje kao kriminalce a Trampa naziva "bratom po oružju", takođe uživa punu podršku Bijele kuće.
Na Trampovo zadovoljstvo, Vilders podržava izraelske napade na Gazu, Liban i Iran, kao i kontroverzni plan za Gazu "Rivijera" koji podrazumijeva masovno protjerivanje palestinskog stanovništva. Uoči izbora zakazanih za oktobar, Vilders agresivno primjenjuje Trampovu taktiku.
Nedavne ankete, međutim, pokazuju da se većina Evropljana (posebno na zapadu i jugu) udaljava od Trampove Amerike, navodi EUObserver dodajući da su shvatili da transatlantski savez, koji je osam decenija bio temelj mira i prosperiteta u Evropi, više ne postoji.
Sada moraju da shvate da se Amerika ne povlači iz Evrope, već zapravo pokušava da je potčini. Evropljani moraju mnogo ozbiljnije da shvate Trampovo miješanje u evropske demokratije i da mu se suprotstave. Prava prijetnja Evropi nije "vokizam" (wokeism) - šta god to značilo, već Amerika koja pokušava da je pregazi, ukazuje se u tekstu.
Međutim, borba je moguća samo ako politički lideri sagledaju širu, globalnu sliku i razumiju šta je u pitanju. Ta šira slika treba da vodi izborne kampanje, jer upravo to rade i "trampisti".
Umjesto što dopuštaju da njihove agende određuju polarizujuće, vještačke debate o identitetu uvezene iz Amerike, koje jeftino suprotstavljaju građane jedne drugima, političari bi trebalo da pokažu odgovornost i smireno objasne svojim biračima kako da spriječe da se Evropa pretvori u kopiju ili koloniju SAD, zaključuje autorka.
Bonus video:
