Kriza gladi u Gazi je na vrhuncu, jer kritično niske zalihe obogaćenog mlijeka i specijalnih hranljivih pasti dodatno pogoršavaju nestašice hrane i guraju sve veći broj djece u stanje hronične neuhranjenosti, upozoravaju eksperti, humanitarne agencije i Ujedinjene nacije.
Skoro dvije godine nakon izraelske invazije, glad je juče prvi put zvanično potvrđena u pojedinim dijelovima Gaze, pri čemu se gotovo četvrtina stanovništva suočava s glađu, navodi se u izvještaju Integrisane klasifikacije faza bezbjednosti hrane (IPC), glavnog globalnog monitora gladi koji sarađuje sa UN i drugim humanitarnim organizacijama.
Nakon globalnog negodovanja zbog drastičnih izraelskih ograničenja na ulazak pomoći od marta, vojska je krajem jula počela da dozvoljava veći priliv hrane u Gazu. Međutim, količine su premale, a distribucija previše haotična da bi spriječila da sve veći broj od preko dva miliona stanovnika enklave postane neuhranjen, dok oni koji već gladuju ili su najranjiviji ne dobijaju suplemente koji spašavaju život, kazala su za Rojters trojica stručnjaka za glad i humanitarni radnici iz šest agencija.
Prema podacima Ministarstva zdravlja Gaze, koje je potvrdila Svjetska zdravstvena organizacija (SZO), broj umrlih od neuhranjenosti i gladi naglo raste.
U prvih sedam mjeseci ove godine 89 smrtnih slučajeva pripisano je neuhranjenosti ili gladi, uglavnom među djecom i adolescentima. Samo u avgustu zabilježeno je najmanje 138 smrtnih slučajeva, uključujući 25 maloljetnika, saopštilo je juče ministarstvo.
Ta brojka će rasti upozoravaju iz IPC-a. Bez prekida vatre i hitne, rasprostranjene i nesmetane pomoći, najmanje 132.000 djece, mlađe od pet godina, biće u riziku od smrti zbog akutne neuhranjenosti do juna naredne godine, navodi IPC, udvostručivši procjene iz prethodnog izvještaja u maju.
“Suočavamo se s najgorom mogućom humanitarnom katastrofom koju uopšte možemo izmjeriti”, izjavila je Džanet Bejli, ekspertkinja za dječju ishranu u Međunarodnom odboru za spasavanje, humanitarnoj organizaciji sa sjedištem u Njujorku. “Biće mnogo više djece koja će umirati, mnogo više trudnica i dojilja koje će patiti od neuhranjenosti.”
Izrael ne priznaje da postoji široko rasprostranjena neuhranjenost među Palestincima u Gazi i osporava podatke o smrtnosti zbog gladi koje je objavilo ministarstvo zdravlja u Gazi, tvrdeći da su smrti nastale zbog drugih medicinskih uzroka.
Neka od najneuhranjenije djece nalaze se u rijetkim bolnicama koje još uvijek rade u Gazi, gdje se ljekari bore da dođu do zaliha specijalnog terapeutskog mlijeka.
U bolnici Rantisi u gradu Gazi, doktor Ahmed Basal kaže da čak i kada je dostupna, mliječna formula za bebe košta i do 58 dolara po kutiji, dok su majke previše neuhranjene da bi mogle dojiti.
Mršava Ajiša Vahdan svog osmomjesečnog sina Hatema hrani obogaćenim mlijekom na flašicu, a prije nego što je došla u bolnicu, pokušavala je da ga hrani tekućinom od biljaka poput rogača, kamilice i timijana.
“Nije bilo mlijeka. Koristila sam trave i probala sve jer nije bilo zamjene za mlijeko”, rekla je.
Neuhranjenost u djetinjstvu može prouzrokovati trajna fizička i kognitivna oštećenja, saopštili su juče Ljekari bez granica.
UNICEF je u utorak saopštio da je u Gazu, otkako je ublažena blokada pomoći, ušla određena količina mliječne formule za bebe, koja je potrebna u slučajevima kada su majke preminule ili ne mogu da doje, ili kada je dijete bolesno. Međutim, ta agencija navodi da raspolaže zalihama samo za 2.500 beba za mjesec dana, dok procjenjuje da je najmanje 10.000 beba kojima je formula neophodna.
“Bez dosljednog unosa i distribucije proizvoda kao što su specijalna dopunska hrana, biskviti visoke energetske vrijednosti i obogaćene namirnice, posmatramo kako jedna kriza, koju smo mogli spriječiti, prerasta u nutritivnu vanrednu situaciju”, rekao je Antoan Renar, direktor Svjetskog programa za hranu za Palestinu. “U početku to pogađa najranjivije grupe, ali naravno da će se širiti”, dodao je.
COGAT, izraelska vojna agencija zadužena za pomoć, saopštila je u izjavi za medije 12. avgusta da je većina smrtnih slučajeva koje palestinske zdravstvene vlasti pripisuju neuhranjenosti zapravo prouzrokovana drugim medicinskim stanjima.
Stručnjaci za neuhranjenost kažu da su smrti među ljudima s postojećim zdravstvenim problemima tipične u ranim fazama krize gladi.
Izrael je priznao nestašice hrane, ali okrivljuje UN za neefikasnu distribuciju zaliha i Hamas za njihovu krađu, što oni negiraju. Zvanična izraelska revizija utvrdila je da “nema znakova rasprostranjene neuhranjenosti među stanovništvom u Gazi”, saopšteno je iz izraelskog ministarstva odbrane.
Portparola američkog Stejt departmenta juče je na pitanje o odluci IPC-a ponovio je optužbe da je pomoć za Gazu opljačkana i rekao da Hamas “sistematski promoviše lažnu priču o namjernom masovnom izgladnjivanju kako bi izvršio politički pritisak na Izrael”.
Ismail al-Tavabta, direktor medijskog ureda Hamasa u Gazi, kazao je za Rojters da vlada vjeruje da su uslovi gladi “ozbiljniji” nego što se izvještava. “Hamas je više nego iko drugi zainteresovan da pomoć stigne u Gazu i dođe do našeg naroda”, rekao je on.
Kancelarija UN za ljudska prava optužila je u junu Izrael da “koristi hranu kao oružje” protiv civila, nazvavši to ratnim zločinom, nakon što je dokumentovala stotine ubijenih od strane izraelske vojske dok su pokušavali da dođu do mjesta za distribuciju pomoći koju vodi GHF, organizacija koju podržavaju Izrael i SAD.
Holud al-Akra ima tri mjeseca i teška je samo dva kilograma, kazala je za Rojters njena majka Heba al-Akra, što je daleko ispod prosjeka od gotovo šest kilograma za djevojčice tog uzrasta koji navodi SZO.
Heba je i dalje doji, ali pošto sama ima vrlo malo hrane, ne proizvodi dovoljno mlijeka. Navela je da ponekad prođu jedan ili dva dana, a da ne pojede ništa osim jedne činije supe.
“I sama sam iscrpljena. Vrtoglavica me hvata dok je dojim jer i ja rijetko jedem”, kazala je Heba za Rojters u razgovoru telefonom iz njihovog skloništa u Deir al-Balahu u centralnoj Gazi.
Tipičan tretman za akutno neuhranjeno dojeno dijete poput Holud uključivao bi nekoliko sedmica hranjenja terapeutskim mlijekom, kao i obilje hrane za majku koja doji, uključujući suplemente, navela su trojica stručnjaka za ishranu.
U okruženju poput današnje Gaze, gdje većina ljudi živi u šatorima ili skloništima s vrlo malo čiste vode, a veliki dio kanalizacionog sistema je uništen, bolesti su rasprostranjene, a ljudi oslabljenog imuniteta u još većem su riziku, navode humanitarne agencije.
Svih šest agencija ukazalo je na alarmantne pokazatelje rapidnog pogoršanja situacije i pozivaju na znatno povećanje uvoza hrane, zajedno s dodatnim suplemenatima poput paste od kikirikija i obogaćene mliječne formule za najugroženije.
Broj djece mlađe od pet godina kod koje je registrovano iscrpljivanje usljed nestašice hrane skoro se udvostručio od juna i sada prelazi 12.000, saopštila je SZO, dok je više od 2.500 djece imalo najteži oblik ekstremnog gubitka težine koji može dovesti do smrti od gladi.
Ti podaci obuhvataju samo djecu koja su došla u klinike ili bolnice, pa je stvarni broj vjerovatno znatno veći, kazali su za Rojters eksperti.
Poljoprivreda i ribarstvo, koji su tradicionalno bili glavni izvori hrane u Gazi, uništeni su u ratu, a više od dva miliona stanovnika enklave gotovo u potpunosti zavisi od uvoza.
Izrael je u martu okončao prekid vatre i uveo gotovo potpunu blokadu pomoći koja ulazi u Gazu sve do kraja maja, kada je Fondacija za humanitarnu pomoć Gaze (GHF) počela da dijeli pakete hrane na četiri lokacije u enklavi.
Izrael je krajem jula počeo da omogućava veći broj isporuka pomoći kroz glavni kontrolni punkt za ulazak u Gazu, ali oko 90% kamiona s hranom bude zaustavljeno prije nego što stigne do distribucionih mjesta, bilo od strane gladnih stanovnika ili naoružanih bandi, navodi se u nedavnom izvještaju humanitarne agencije UN-a OCHA, što znači da pomoć možda ne stiže do najugroženijih.
U Gazu su takođe počele da ulaze i komercijalne zalihe, ali malo ko može da priušti da ih kupi.
“Ukupna količina nutritivnih zaliha i dalje je potpuno nedovoljna da spriječi dalje pogoršanje. Tržište mora biti preplavljeno. Mora da postoji raznovrsnost u ishrani”, rekao je Rik Peeperkorn, predstavnik SZO za Palestinu.
Bonus video:
