Tiho su otišli iz grada kada je Ulcinj 1880. godine pripao Crnoj Gori. Nijesu vjerovali knjazu da će u rodnom gradu imati bezbjedan i berićetan život. Drač je tada imao jedinu luku u regionu a većina njih velike brodove koje su decenijama prije toga sidrili u albanskoj luci, sticali poznanstva i prijateljstva i tako utrli put u novi život. Njihovi potomci danas su ugledni građani Albanije, koji nikad nijesu zaboravili zavičaj, istoriju i tradiciju.
Poznati ulcinjski kantautor Cano Lazoja nedavno je imao promociju prvog dijela dokumentranog filma o ulcinjskim familijima koje žive u Draču.
“Nijesam želio istorijsku dimenziju dokumentarca jer to pripada istoričarima. Bavio sam se našim narodom koji sada živi tamo i koji je presudno uticao na razvoj albanskog pomorstva u prošlom i pretprošlom vijeku.”, kazao je Lazoja u razgovoru za “Vijesti”.
Danas u Draču, kako je naveo, živi više od 200 familija koje vuku korjene iz Ulcinja. Od poznatijih tu su familije Fani, Cakuli, Bilali, Lazoja, Peku, Majushi, Shapalaku, Ustabećiri, Uruči, Kalamishi, Mujalli, Truma, Busulla, Bleta, Molla...
“To su sve ulcinjske familije koje su imale kapetane sa ogromnim iskustvom. Oni su najzaslužniji za razvoj albanskog pomorstva jer u Draču nije bilo pomoraca sem Ulcinjana”, kaže Lazoja.
Dva vijeka albanskog pomorstva, kako je naveo, obilježili su kapetani Ahmet Sulejmani, braća Luli, Ilijaz Truma, Mustafa Kalamishi, Zejnel Lazoja, Bećir Busulla, Mehmet Kotorri, Xhemal Peku, braća Bilali, Dxemal Bleta, braća Elezaga, Haxhi Molla...
Lazoja je proveo nekoliko dana u Draču zbog snimanja filma za koji je i Ministarstvo manjina izdvojilo novac.
“Raduje me da je ministarstvo prepoznalo poentu projekta koji se vezuje za upoznavanje kulture i običaja ljudi sa ovih prostora koji žive negdje drugdje”, naglašava on. Ulcinjani se danas u Draču osjećaju kao starosjedioci, lojalni su građani Albanije, ali ne zaboravljaju svoje porijeklo.
“Sačuvali su sve naše običaje. Hrane se kao mi, govore istim akcentom, uzimaju se među sobom a i svadbe su im kao naše. Dračani kažu da nema ljepših veselja od ulcinjskih svadbi”, kaže Lazoja.
Osim moreplovaca, profesora, doktora i književnika Ulcinjani su imali i poslanike
Tokom snimanja filma, on je otkrio nekoliko zanimljivih stvari a jedna od njih je da niko nikada u vijek i po od tih Ulcinjana u Draču nije krivično gonjen.
“To je izuzetno miran narod. Prava ulcinjska aristokratija”, kazao je on. U vrijeme dolaska u Drač, pomorstvom se bavilo više od 90 odsto familija. To je, kako podsjeća, vrijeme kada su Ulcinjani dominirali Jadranom.
“Malo ko zna da su kapetani svih većih brodova, svraćajući u krčme od Splita do Drača, za posao prvo tražili Ulcinjane. Ako njih nije bilo u krčmi, onda su se raspitivali za Splićane, Korčulane, Dubrovčane ili Kotorane”, kaže Lazoja. Po brodovima je posebno bila poznata familija Kalamishi od kojih neki danas žive i rade u Turskoj.
Za vijek i po u Draču nijedan član tih porodica nije krivično gonjen
“U vrijeme kada su stigli u Drač, imali su šest barki. Na Bosforu danas imaju super moderan brod i prva su familija koja je uvela i počela da koristi brodske motore”, navodi Lazoja i dodaje da u Istanbulu postoji ulcinjska mahala u kojoj žive uglavnom Ulcinjani iz Drača. Prema tvrdnjama zemljaka, najljepši brod u to vijeme bio je “Bukuria Ulcinj” familije Biljali.
Svi veći i ljepši brodovi u Draču, kako ističe, tada su pripadali Ulcinjanima koji su se vrlo brzo navikli na nove uslove života budući da su u albanskoj luci imali dosta prijatelja i poznanika.
Bili su lideri u razvoju pomorstva Albanije i kontrolisali špediciju.
Napravili su velike kuće u centru grada i iako ih je tek nešto više od hiljadu, dali nemjerljiv doprinos istoriji i razvoju grada u cjelini. Osim moreplovaca, profesora, doktora i književnika, Ulcinjani su imali i poslanike u državnom parlamentu, ali su davali i nacionalne heroje.
Ulcinjani u Draču su dobro organizovani, imaju udruženje
“Najpoznatiji Ulcinjanin u Albaniji je Mujo Cakuli kome je u Draču podignut spomenik zbog zasluga u antifašističkom pokretu tokom Drugog svjetskog rata”, kaže Lazoja.
Prvi dio filma u sali Doma kulture pratilo je oko 400 ljudi.
“Bilo je emotivno jer ljudi su se prisjećali da poslije Drugog svjetskog rata i po pedeset godina nijesu mogli da vide svoje najbliže”, kaže on.
Ulcinjani u Draču danas su veoma dobro organizovani, imaju svoj klub i udruženje „Ulcinj“. Redovni su gosti ulcinjskih gradonačelnika a nedavno je njihove predstavnike primio i aktuelni predsjednik Opštine Fatmir Đeka.
Galerija
Bonus video:
