Monografija “Paštrovići: baština i scena”, objavljena je nedavno u izdanju petrovačkog Društva za kulturni razvoj “Bauo” koje od osnivanja 2016. istražuje, popularizuje i afirmiše kulturu i zaostavštinu Paštrovića u savremenom kontekstu, otvarajući o tome širi dijalog.
Inicijator objavljivanja izdanja, glavni i odgovorni urednik je mr Dušan Medin, izvršni direktor Društva, a on potpisuje i likovno uređenje monografije.
Autori zastupljeni u monografiji su: Ljiljana Gavrilović, Jelena Đukanović, Zlata Marjanović, Tatjana Rajković, Davor Sedlarević, Dušan Medin, Ljubica Radović Miličić, Milica Radović, a recenzenti su: prof. dr Dragica Panić Kašanski, prof. dr Slobodan Jerkov, dr Mila Medigović Stefanović, dr Koraljka Kuzman Šlogar, dr Ana M. Zečević, dr Branko Banović i dr Srđan Radović.
“Tri segmenta tradicije i kulturnog nasljeđa, igre/plesovi, muzika i nošnje, svojevrsni su kulturološki markeri prema kojima se, naravno pored još nekih, ova nevelika primorska zajednica nerijetko (samo)identifikovala u odnosu na druge. I danas, uostalom, govoreći o identitetskim osobenostima Paštrovića, upravo se ističu ovi elementi “narodne kulture”, istovremeno i međusobno različiti, ali i slični kulturama ostalih mikroregija bližeg i daljeg okruženja”, navodi se u saopštenju.
Knjiga je koncipirana u četiri dijela, odnosno počinje poglavljem “Nošnja”, nastavlja se segmentom “Ples/igra”, zatim slijedi “Muzika” na kraju se ponovo vraćajući nošnji “I opet nošnja”, ali iz posve drugačijeg ugla, pružajući fokus i na baštinu i na njenu scensku adaptaciju.
“Ovim izdanjem, koje na 336 strana sažima naučne i stručne studije, brojne dokumentarne i umjetničke ilustracije i referiše na veliki broj ranije objavljenih tekstova, nastojali smo da dopunimo inače opsežnu bibliografiju o Paštrovićima i njihovoj baštini. Takođe i da, koliko znamo, prvi put kreiramo informativne kataloške preglede komada sačuvane istorijske odjeće Paštrovića i njihovih kopija u muzejskim fundusima, što može biti od koristi budućim istraživačima i lokalnoj zajednici. Naročito smo željeli da ukažemo na potencijale i izazove s kojima se susreće prilikom adaptacije elemenata tradicije i kulturnog nasljeđa za potrebe umjetničkog djela, odnosno onda kada baštinu pokušamo da transponujemo na scenu”, piše u saopštenju.
Poslove preloma obavio je vizuelni umjetnik Srđa Dragović, a dizajn korica Mila Medin. Za lekturu i korekturu bile su zadužene Stanka Janković Pivljanin i Milena Davidović. Tiraž od 500 primjeraka odštampala je štamparija “Pro File” iz Podgorice.
Monografija je štampana u okviru projekta “Rekonstrukcija i revitalizacija tradicionalnih igara/plesova, muzike i nošnji Paštrovića” koji Društvo “Bauo” tokom 2024. sprovodi u partnerstvu sa Centrom za izučavanje i revitalizaciju tradicionalnih igara i pjesama CIRTIP iz Kolašina i Ženskom vokalnom grupom “Harmonija” iz Budve, uz podršku Ministarstva kulture i medija Crne Gore putem Javnog konkursa za raspodjelu sredstava za finansiranje projekata/programa nevladinih organizacija u oblastima kulture i umjetnosti “Kultura spaja: od amatera do profesionalaca”.
Pored monografije, kao sastavni dio projekta, urađen je i dugometražni dokumentarni film “Paštrovići: baština i scena” Slavena Vilusa, priređena dokumentarna izložba starih fotografija “Paštrovići na sceni: XX vijek”, izrađeno 15 replika paštrovskih kostima za scenu (rad Jelene Đukanović), te postavljeno muzičko-scensko djelo “Igre i pjesme iz Paštrovića” autora Davora Sedlarevića, koje izvode Ženska pjevačka grupa “Đude” i KUD “Mijat Mašković” iz Kolašina.
Bonus video:
