Filmovi u čijem fokusu je čovjek i ono što se po rođenju dobija, ali redovno i ne uživa, već se za to bori... Ostvarenja koja se bave ljudskim pravima i koja pokreću razgovor, svjedoče individualnim i kolektivnim izazovima, problemima, borbama..., podstiču, inspirišu i motivišu. Pažljivo odabrani filmovi tematike autentične i jedinstvene koliko i sami život, i ovoga decembra biće prikazani crnogorskoj publici u tri grada, u okviru 16. izdanja Crnogorskog festivala filma o ljudskim pravima “Ubrzaj”.
Pod sloganom “Osvijetli sjenke”, od 10. do 14. decembra u Podgorici, Kotoru i Beranama, organizatori festivala “Ubrzaj”, nevladina organizacija Centar za građansko obrazovanje (CGO) najavljuje priče koje otkrivaju unutrašnje sukobe likova, njihove traume, sjećanja i potragu za identitetom...
“Filmskim svjetlom činimo vidljivim priče i ljude koji su ostali u sjenkama. Od hrabrosti do cijene otpora moćnicima, od dječjih i ženskih glasova do identiteta koji traže prostor uprkos predrasudama, donosimo filmove koji izazivaju, pomjeraju i otvaraju razgovore o onome što je srž svakog društva - ljudskim pravima”, poručuju organizatori.
Na svečanom otvaranju u Podgorici, u Velikoj sali Kulturno-informativnog centra “Budo Tomović”, 10. decembra u 19.30 časova, biće upriličena i tradicionalna dodjela nagrada za afirmaciju ljudskih prava i građanskog aktivizma. Priznanje je prošle godine osvojila dugogodišnja aktivistkinja za ljudska i ženska prava, Ljiljana Raičević u kategoriji pojedinaca, a u kategoriji organizacija nagradu su primile neumorne žene iz nevladinog udruženja “Žene Bara”: Ljiljana Vujović, Marija Radović, Bogdana Dašić, Snežana Kićović, Sonja Ličina, Ranka Kavaja, Jovana Marđokić, Nadežda Karsaeva, Aleksandra Gvozdenović Kosović i Marija Vujačić.
Filmski program festivala biće otvoren svjetski zapaženim filmom “Glas Hind Radžab” iz 2025. godine za koji scenario i režiju potpisuje Kauter Ben Hanija (Kaouther Ben Hania).
“Film rekonstruiše poziv u pomoć koji volonteri Crvenog polumjeseca primaju iz Gaze. Šestogodišnja djevojčica zarobljena je u automobilu pod vatrom, dok je drže na liniji i očajnički pokušavaju da do nje stigne ambulanta”, navodi se u sinopsisu.
Premijerno prikazan na ovogodišnjem Filmskom festivalu u Veneciji, film je osvojio publiku koja je 23 minuta aplaudirala. Smatra se i da je to novi rekord u trajanju ovacija u Veneciji. Film je ovogodišnji kandidat za Oskara, afričke zemlje Tunis, odakle je rediteljka, u kategoriji za najbolji međunarodni igrani film. Već je jedan od favorita, a mnogi predviđaju i da će osvojiti nagradu koja se smatra najprestižnijom u kinematografiji.
Rediteljka rekonstruiše priču o djevojčici Hind Radžab, koja je ubijena zajedno sa tetkom, stricem i dva bolničara koji su im pritekli u pomoć pošto su izraelske snage pucale na njihov automobil u gradu Gazi u januaru 2024. godine.
Pored filmskih projekcija, koje su besplatne za sve, organizatori najavljuju i panel diskusije posvećene upravo ljudskim pravima i samim ostvarenjima, a otkrivaju i šta sve publika može očekivati.
“U selekciji su intimne ispovijesti, filmovi o osveti i generacijskom nasljeđu nasilja, kao i priče o izbjeglištvu i migraciji, prikazane kroz odrastanje i otpor društvenim normama. Ovi filmovi podstiču nas na razmišljanje o slobodi, umjetnosti kao prostoru bunta i sudaru etičkih normi iz kojeg se rađaju nova čitanja stvarnosti, a možda i drugačiji izbori”, ističe ekipa okupljena oko festivala “Ubrzaj”.
Pored fantastičnog filma koji će biti prikazan na otvaranju, izdvojena su i druga ostvarenja koja će publika iz Podgorice, Kotora i Berana biti u prilici da pogleda, a konačan repertoar biće objavljen naknadno.
Svakako, ono što će nesumnjivo privući posebnu pažnju domaže publike jeste i dokumentarni film o Iliji Šoškiću “Da i ne” (Si e No) autorke Sanje Blečić.
“U pitanju je dokumentarni film o jednom od najradikalnijih protagonista konceptualne umjetnosti u bivšoj Jugoslaviji i savremenoj evropskoj avangardi. Od studentskih protesta 1968. godine i stvaranja nove umjetničke scene u beogradskom SKC-u, do performansa, instalacija i gerilskih umjetničkih akcija koje su obilježile njegov život u Italiji”, navodi se u najavi.
Tu je i film “Navi: Draga buduća ja”, čiju režiju potpisuje grupa autora, i to: Vallentine Chelluget, Apuu Mourine, Kevin (Toby) Schmutzler, Tobias (Toby) Schmutzler.
“U Sjevernoj Keniji, trinaestogodišnja Navi saznaje da je otac prodaje za miraz stadu stoke. Umjesto da pristane na dogovoreni brak, ona bježi i kreće u borbu za svoje pravo na obrazovanje i samoodređenje, suprotstavljajući se tradiciji koja krši dječja i ženska prava”, piše u sinopsisu.
Nagrađivani film “Stvari koje ubiješ” u režiji Alireze Katamija prati Alija, oženjenog univerzitetskog profesora iz Turske, čiju porodicu potresa događaj koji ga odvodi na put onoga što on naziva opravdanom osvetom, navodi se u najavi. Progoni ga sumnjiva smrt bolesne majke, ali i pritisak svog zagonetnog baštovana da izvrši hladnokrvni čin osvete, dodaje se u sinopsisu.
“Sreća za sve” Filipa Femunda dešava se u maloj zajednici u unutrašnjosti Češke, čiji stanovnici pokušavaju da vode jednostavan i srećan život. Film, sa pravom dozom humora, topline, ali i dozom ironije, prikazuje svakodnevne odnose, rituale, komične nesporazume i male sukobe...
Film zasnovan na istinitom događaju, “Dječak u roze pantalonama” u režiji Margerite Feri prati dječaka Andreu Specakatenu, koji je sa svega 15 godina oduzeo sebi život nakon vršnjačkog nasilja. Njegov slučaj potresao je Italiju i postao simbol posljedica zlostavljanja među vršnjacima, pokazujući kako sve počinje naizgled banalno, zbog crvenih pantalona koje su nakon pranja postale roze.
Film koji potpisuju Ayman El Amir i Nada Riyadh ”Na ivici snova” donosi priču iz konzervativnog grada na jugu Egipta gdje grupa tinejdžerki odlučuje da prkosi društvenim očekivanjima i formira uličnu pozorišnu trupu.
“Film prati njihovo odrastanje, intenzivna prijateljstva, gubitke i male pobjede, kroz svakodnevne borbe za slobodu izražavanja i pravo na glas u zajednici koja od njih očekuje da ćute”, ističe se u najavi.
Dokumentarac “2000 metara do Andrejevke” u režiji Mstyslava Cheronova prati jednu misiju ukrajinskog voda: da prođu dva kilometra kroz snažno utvrđenu šumu i oslobode strateško selo koje je pod ruskom kontrolom. Novinar ide sa njima i svjedoči razaranju i neizvjesnosti koja raste dok se kraj rata sve više udaljava...
“Ubrzaj” najavljuje i film “Histerija”, ostvarenje koje potpisuje Mehmet Akif Buyukatalay.
“Kada je za potrebe jedne filmske scene na snimanju spaljen Kuran, multietnička filmska ekipa upada u međusobna previranja. Naizgled bezazlena situacija pokreće lavinu sumnji, stereotipa, nepovjerenja i optužbi, a asistentkinja režije Elif, uhvaćena između suprotstavljenih strana, ulazi u opasnu igru tajni i laži”, piše u sinopsisu.
Hrvatska dugometražna romantična drama “Zečji nasip” iz 2025. godine, rediteljke Čejen Černić Čanak, govori o zabranjenoj ljubavi i stigmatizaciji homoseksualnosti...
“U selu kojem prijete nabujale rijeke, Slaven se vraća zbog očeve sahrane i nenadano obnavlja vezu s Markom, dječačkom zabranjenom ljubavlju. Dok zajednica gradi zečje nasipe da odbrani domove, Marko i Slaven pokušavaju da podignu brane oko vlastitih emocija i porodičnih očekivanja”, najavljeno je u sinopsisu.
Ostvarenje u režiji Mahdi Fleifel ”U nepoznatoj zemlji” prati Chatilu i Redu, palestinske izbjeglice koje u Atini žive na samoj margini društva i štede za lažne pasoše kako bi pobjegli iz grada. Kada Reda zbog zavisnosti izgubi njihov teško zarađeni novac, Chatila smišlja ekstreman plan da se izvuku: otmicu i iznudu, otkriva se u opisu filma.
Film “Potpuno različito, skroz isto” rediteljke Marianne Giorgie Marchesini donosi dramu smještenu na raskršću granica na Balkanu.
“Sabina Talović, feministička aktivistkinja, s nepokolebljivom odlučnošću prkosi nasilju patrijarhalnog sistema, od jugoslovenskih ratova do rasizma novih nacionalizama”, otkriva se u najavi.
A tu je i film “Gospodin Niko protiv Putina” koji su režirali Pavel Talankin i David Borenstein.
“U vrijeme pojačanog državnog nadzora i suženog prostora za javno djelovanje, film prati običnog Rusa koji bez političke zaštite i vidljivog statusa, odlučuje da se otvoreno suprotstavi Putinovom režimu”, najavljeno je.
Bonus video:
