Vraća se tango DPS-a i DF-a: Šta je pokazalo istraživanje CEDEM-a

Pad zadovoljstva Vladom i podrške pokretu Evropa sad (PES), uz rast koalicije Za budućnost Crne Gore (ZBCG) i stabilnost Demokratske partije socijalista (DPS), ukazuju na slabljenje efekata početnog populizma PES-a i ponovno jačanje tradicionalne političke polarizacije između ideoloških i identitetskih blokova u Crnoj Gori.

To je za “Vijesti” ocijenio politikolog Miloš Perović, komentarišući rezultate istraživanja Centra za demokratiju i ljudska prava (CEDEM) o rejtingu partija i političara.

Istraživanje, koje je CEDEM sproveo krajem septembra i početkom oktobra na uzorku od 1.006 ispitanika, pokazuje da bi Demokratsku partiju socijalista (DPS), ukoliko bi naredne sedmice bili održani parlamentarni izbori, glasalo 25,8 odsto birača. Ta partija je i dalje najjači politički subjekt, iako bilježi blagi pad sa prošlogodišnjih 26 odsto podrške.

Za budućnost Crne Gore (ZBCG) prema posljednjem istraživanju ima podršku 23,5 odsto, dok je prošle godine gdje nisu ocjenjivani kao koalicija, nego zasebno partije koje je čine, Nova srpska demokratija (NSD) Andrije Mandića imala 11, 3 odsto, a Demokratska narodna partija (DNP) Milana Kneževića 4,2 odsto.

Pokret Evropa sad (PES) Milojka Spajića ima podršku 20,3 odsto ispitanika, a u martu prošle godine je bilježio 26,3 odsto podrške.

Iz te partije juče nisu odgovorili “Vijestima” na pitanja kako komentarišu najnovije rezultate istraživanja.

Demokrate Alekse Bečića na juče objavljenom istraživanju imaju 8,2 odsto podrške, što je blagi pad u odnosu na prošlu godinu kada su imali 10 odsto.

Bošnjačka stranka Ervina Ibrahimovića i Evropski savez koji čine Socijaldemokrate (SD), Socijaldemokratska partija (SDP) I liberalna partija (LP) imaju po pet odsto. BS je prošle godine imala 5,3 odsto, dok su partije ES ocjenjivane zasebno (SDP- 2,3, SDCG -2,2).

Perović je ocijenio da rezultati signaliziraju nastavak trenda dosta visoke političke fragmentacije i dinamičnih promjena u podršci vladajućim strukturama, što je karakteristično za Crnu Goru nakon 2020. godine.

“Blagi pad zadovoljstva Vladom i značajan pad podrške vladajućem pokretu Evropa sad (PES) ukazuju na to da početni populizam PES-a manje daje rezultate. Izgleda da se građani, iako cijene ekonomske reforme, suočavaju sa izazovima nekih neispunjenih očekivanja, posebno u kontekstu rješavanja ključnih političkih pitanja”, ocijenio je Perović.

Istraživanje je pokazalo da je 9,2 odsto ispitanika veoma zadovoljno učinkom Spajićeve Vlade, 29,7 odsto uglavnom zadovoljno, 23,1 odsto uglavnom nezadovoljno, 21,3 odsto veoma nezadovoljno, a 16,7 odsto nema stav.

Prošle godine 31,5 odsto ispitanika je odgovorilo da uglavnom jeste zadovoljno radom Spajićeve Vlade, 9,5 da su veoma zadovoljni, 22,9 da su veoma nezadovoljni, a isti procenat je i onih koji nisu imali stav po tom pitanju.

Perović je istakao da rast koalicije Za budućnost Crne Gore i stabilnost Demokratske partije socijalista pokazuju da se politička scena ponovo polarizuje oko tradicionalnih ideoloških i identitetskih blokova.

“DPS i dalje zadržava svoju bazu koristeći svoju jaku partijsku infrastrukturu a i koristeći greške svih Vlada nakon 2020. godine, dok ZBCG jača poziciju glavnog opozicionog bloka...”, ocijenio je Perović.

Odgovarajući na pitanje “Vijesti” zašto raste ZBCG, a DPS je stabilan, direktorica CEDEM-a Nevenka Vuksanović rekla je da su “nacionalne podjele dominantna odrednica na osnovu koje se građani opredjeljuju za partije”.

“Imali smo više primjera lokalnih izbora. Osobito, izbori u Nikšiću. Dakle, nacionalna tematika jeste nešto što određuje glasače. Ali, vidjeli smo u drugim aspektima da to nisu aspekti koji zabrinjavaju javnost i da im određenje nacionalnog pitanja nije na prvom mjestu. Sa druge strane, kad je u pitanju glasanje, to jeste nešto oko čega će ti glasači najčešće izaći”, objasnila je.

DPS tvrdi da je neuništiv

Iz DPS-a je juče saopšteno da istraživanje javnog mnjenja, čiji rezultati govore da DPS uživa podršku 25,8 odsto građana Crne Gore, ukazuje na to da je akcija Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), koju, kako su kazali, u ime i za račun aktuelne vlasti, sprovodi “skaj tužilac Vladimir Novović s jasnim ciljem da obori rejting DPS-a”, propala.

“Nakon objavljivanja podataka koji jasno govore da je DPS politička partija kojoj građani najviše vjeruju u Crnoj Gori, evidentno je da su se u paramparčad razbili svi pokušaji SDT-a da uništi ono što je temelj naše politike – a to je povjerenje građana. Ovo je dokaz da se optužnica, koju ispisuje šef OKG, koju čine vlast i tužilaštvo, Vladimir Novović raspala i prije nego je nastala, te da je DPS, kakve god etikete Novović pokušavao besramno da joj zalijepi ne bi li joj nanio štetu, neuništiva”, ističe se u saopštenju.

Biznismen i optuženi švercer cigareta Aleksandar Mijajlović i više službenika policije i tužilaštva uhapšeno je 3. oktobra zbog sumnje da su stvorili kriminalnu grupu kako bi uticali na izvršnu vlast, dio medija i bezbjednosni sektorm. Bivši ministar i funkcioner DPS-a Predrag Bošković uhapšen je pod sumnjom da je član iste kriminalne organizacije 6. oktobra, istog dana kada su objavljeni detalji iz naredbe o sprovođenju istrage Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), na osnovu koje su uhapšeni. Istog dana je okončano istraživanje CEDEM-a, koje je počelo 25. septembra.

Prema naredbi za sprovođenje istrage, grupa je djelovala između 2018. i 2024. godine, u korist DPS-a, koristeći “široku mrežu uticaja” unutar državnih institucija, medija i bezbjednosnih struktura, uključujući i uticaj na birače da glasaju tu stranku ili ne izađu na izbore.

Nevenka Vuksanović je ocijenila da je primjetan pad političkih partija i njihovog rejtinga, ali i gotovo svih političara, te pad povjerenja uinstitucije, evropske institucije, ali i samu EU.

“Građani vjerovatno još uvijek nisu osjetili pune benefite pretpristupnog perioda. Nisu osjetili da se institucije i politički subjekti dogovore, da njihov životni standard raste. Vidjeli smo da je, zapravo, građanima najbitniji životni standard koji oni svojim primanjima mogu da obezbijede. Svaka vrsta pada povjerenja je direktno povezana sa onim kakav standard građani imaju”, poručila je.

Ona smatra da se pad povjerenja koji doživljava PES može povezati sa “perspektivom koju imaju građani da li su određena obećanja ispunjena”.

“Vidjeli smo da je sa tim usko povezano i koliko građani doživljavaju partijsko zapošljavanje, trenutno jedan od najvećih problema koji se dešava. Građanin ima osjećaj da se sistem nije promijenio nakon promjene vlasti, od koje je prošlo pet godina”, istakla je Vuksanović.

Prema istraživanju CEDEM-a, Građanski pokret URA Dritana Abazovića podržava 3,6 odsto birača, Pokret narodnog povjerenja Dragoslava Šćekića 2,1 odsto, Albanski forum Nika Đeljošaja 1,8 odsto, Socijalističku narodnu partiju Vladimira Jokovića 1,4 odsto, Preokret Srđana Perića 0,9 odsto, DUA 0,8 odsto, dok FORCA i Hrvatska građanska inicijativa imaju po 0,7 odsto podrške.

Iz Pokreta narodnog povjerenja juče su saopštili da ovaj rezultat potvrđuje da građani sve više prepoznaju njihov rad, iskrene namjere i politiku zasnovanu na poštenoj, transparentnoj i odgovornoj borbi za bolju Crnu Goru:

“Iako smo pokret u povoju, bez formalno uspostavljenog sjedišta i opštinskih odbora, ova podrška pokazuje da ideje narodnog povjerenja, solidarnosti i pravednosti nalaze snažan odjek među građanima”.

Iz SNP-a je juče saopšteno da rezultati najnovijeg istraživanja CEDEM-a “ne odražavaju realno stanje na terenu niti pravo raspoloženje građana, kada su u pitanju političke partije i njihov rejting.

“Naši svakodnevni kontakti sa članstvom, simpatizerima i građanima širom Crne Gore jasno pokazuju da SNP uživa mnogo veću podršku od one koja je prikazana u ovom istraživanju”.

Pad popularnosti političara

Poređenje ovogodišnjeg i prošlogodišnjeg istraživanja pokazuje pad popularnosti svih vodećih političara u Crnoj Gori, posebno Milojka Spajića i Jakova Milatovića.

Spajić je pao sa 2,77 na 2,56 (pad od 0,21), Milatović je pao sa 2,93 na 2,49 (pad od 0,44), čime je izgubio prvo mjesto i sada je iza Spajića.

Počasni predsjednik DPS-a Milo Đukanović je blago pao sa 2,45 na 2,37, a Milan Knežević gotovo zadržao isti nivo.

Lider Demokrata Aleksa Bečić, koji je prošle godine bio među prvih pet (2,47), uopšte se ne nalazi u vrhu ovogodišnje liste, dok su se u nju sada probili Danijel Živković (2,26) i Andrija Mandić (2,18). Bečić je na šestom mjestu (2.13), pa zatim slijedi Dritan Abazović (2.03)...

Svi političari istovremeno su zabilježili značajan broj niskih ocjena kad je u pitanju udio najveće ocjene.

Vuksanović je na konferenciji za medije pojasnila da se u udijelu najveće ocjene CEDEM bavi vrstom poređenja u odnosu na prošlogodišnje mjerenje.

“Vidimo da imamo uporedne podatke, a sa druge strane je prikazana i procentualna razlika, kako bismo vidjeli kome je ta ocjena porasla ili pala. Milo Đukanoviću je porasla za nekih 2,2 odsto, Milanu Kneževiću je u padu za 3,6 odsto, Danijelu Živkoviću u padu za 1,2 odsto, Milojku Spajiću u padu za 7,1odsto, Jakovu Milatoviću u padu za 9 odsto, Aleksi Bečiću za 2 odsto, i Dritanu za 1,0”, kazala je Vuksanović.

Kad je riječ o povjerenju u institucije rast bilježe sistem obrazovanja (sa 55,2 na 63,9 odsto), zdravstveni sistem (sa 50,8 na 54 odsto) i vojska (sa 42,7 na 44,5 odsto).

Sa druge strane, pad povjerenja bilježe Srpska pravoslavna crkva (sa 51,3 na 47,9 odsto), policija (sa 53,5 odsto na 44,1 odsto), predsjednik (sa 45,3 na 40,3 odsto), Vlada (sa 41,8 na 39,6 odsto), skupština (sa 40,1 na 39 odsto), sudstvo (sa 42,7 na 37,4 odsto), tužilaštvo (sa 42,5 na 35,5 odsto).

Oko polovina ispitanika je zabrinuta zbog partijskog zapošljavanja.

Na pitanje kako bi danas ocijenili stanje u odnosu na vrijeme kad je DPS bio na vlasti 24,1 odsto je kazalo da je “manje-više isto danas kao i u vrijeme kada je na vlasti bio DPS”, dok njih 22,1 odsto smatra da je danas malo bolje, a 18,9 odsto da je značajno bolje. Da je značajno gore smatra 15,3 odsto ispitanika, a da je malo gore 10,5 odsto, dok njih 9,1 odsto ne može da procijeni.

Broj onih koji podržavaju rekonstrukciju Vlade blago je porastao sa 34,1 na 35,9 odsto, a broj onih koji joj se protive sa 21,9 na 27,2 odsto. Između dva istraživanja desila se velika rekonstrukcija Vlade prilikom koje su ministarske pozicije dobili predstavncii koalicije ZBCG i BS.

I na ovom istraživanju više ispitanika smatra da nisu potrebni vanredni izbori (38, 3 odsto) nego da jesu (35,4 odsto). Ipak, negativan odgovor ima tendenciju pada (sa 39,3), a pozitivan rasta (sa 32,1 odsto).

Perović: Sudbina Vlade će zavisiti i od rezultata na ekonomskom frontu

Perović je naglasio da bi podatak da je borba za bolji životni standard i radna mjesta najvažnija tema za čak tri četvrtine građana (75,2 odsto) trebalo da bude najznačajniji indikator. On, kako je istakao, potvrđuje da su egzistencijalna pitanja dominantna i da će od sposobnosti Vlade da poboljša ekonomsku situaciju direktno zavisiti njen dalji opstanak i rejting.

“Naime, istraživanje odražava dosta krhku stabilnost trenutne političke situacije, gdje je Vlada pod pritiskom, a njena “sudbina” će u velikoj mjeri zavisiti i od sposobnosti da isporuči rezultate na ekonomskom frontu, dok se tradicionalne političke podjele ponovo produbljuju, što su pokazali i poslednji izborni rezultati u Nikšiću”, ocijenio je Perović.

Bogdanović optužio CEDEM da radi za DPS

Šef kluba poslanika Demokrata Boris Bogdanović kazao je “Vijestima” da su “generalno skeptični prema raznim istraživanjima, tajminzima, namjerama, motivima, posebno NVO koja javno više puta napada Demokrate, odnosno upravo one koje treba sada ‘nepristrasno’ da mjeri:

“Ali čak i po njihovim brojkama Demokrate imaju najmanje sedam mandata, koliko i sada imamo u parlamentu, što dovoljno govori o snazi podrške koja ne zavisi od naručenih i prikrivenih političkih projekata”. On je kazao da tajming objave, kao i “niz očiglednih nelogičnosti”, dodatno potvrđuju sumnju da je istraživanje tempirano s namjerom da skrene pažnju javnosti sa ključnih tužilačkih procesa koji dotiču upravo one koji su decenijama potkopavali državu iznutra.

“Kad se istina približi njihovim vratima, uvijek pokušaju da promijene temu, sa svojim ljudima iz društveno-političkog života, ali ovoga puta to im neće poći za rukom”, kazao je Bogdanović.

On je kazao da je ovo istraživanje prije CEDEM-a u manjoj mjeri promovisao i DPS u Skupštini Crne Gore.

“Konačno, “nezavisna” istraživanja rade oni koji su se već odavno svrstali na stranu DPS-a. To ima samo u Crnoj Gori. Jasan je i cilj i namjera, sve je vrlo jednostavno, pa neka građani prosude”, kazao je Bogdanović.