Likovni program XXVIII Barskog ljetopisa nastavljen je upečatljivom postavkom slika Branka Fila Filipovića iz fundusa Narodnog muzeja Crne Gore, u zajedničkoj organizaciji Zavičajnog muzeja Bar i Narodnog muzeja. Autori izložbe, istoričari umjetnosti Vladislav Kasalica i Slobodan Vušurović, priredili su retrospektivu djela iz svih Filovih kreativnih faza, koje će Barani i njihovi gosti moći pogledati u Dvorcu kralja Nikole do 19. avgusta.
“Druga polovina XX vijeka u jugoslovenskom i crnogorskom slikarstvu označena je markantnom umjetničkom figurom Branka Filipovića Fila, koji je dao trajan pečat crnogorskoj savremenoj likovnoj umjetnosti. U Filovom slikarstvu boja predstavlja primarni elemenat i osnovno sredstvo njegovog likovnog izraza. Dominacija kolorističkih vrijednosti slike i čisti slikarski jezik definisali su autorov umjetnički prosede. Filovom dubokom vezanošću za rodnu Crnu Goru, gdje se sukobljavaju i susrijeću kamen, voda i nebo, stvorena su jedinstvena djela dramske snage i univerzalnog karaktera sa kojima se ovaj izraziti kolorista upisao među najznačajnija imena savremenog crnogorskog slikarstva XX vijeka”, istakao je na otvaranju izložbe Kasalica, upravnik Zavičajnog muzeja Bar.
Filipović je rođen na Cetinju 1924, Akademiju likovnih umjetnosti i specijalni tečaj završio je u Beogradu 1955. Bio je član ULUCG-a i ULUS-a od 1991. i član CANU. Izlagao je na mnogobrojnim samostalnim i kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu, bio predstavnik Jugoslavije na 44. Bijenalu u Veneciji. Dobitnik je mnogih likovnih nagrada i najvećih državnih i društvenih priznanja. Umro je u Beogradu 1997.
Njegov plodni stvaralački put, dug preko pola vijeka, započet je sticanjem prvih slikarskih znanja u rodnom Cetinju 1946. od profesora umjetničke škole Petra Lubarde, da bi se kao umjetnik Filo formirao sredinom pedesetih godina XX vijeka u Beogradu, gdje završava Akademiju i tečaj kod Mila Milunovića.
“U početnoj stvarakačkoj fazi, oslanjanjem na pouke Lubarde i Milunovića, Filo traga za sopstvenim likovnim identitetom i slika pejzaže i mrtvu prirodu, polazeći od asocijativnih i kolorističkih kompozicija ka apstrakciji i enformelu, koji u drugoj polovini pedesetih i početkom šezdesetih godina XX vijeka postaje njegov osnovni likovni izraz. Na enformelističkim monohromnim slikama u crnim, tamnosmeđim, sivim ili bijelim tonovima, Filo eksperimentiše nepikturalnim postupcima upotrebom pijeska, kamenog praha i ljepkova gradeći i stvarajući tako sopstvenu viziju strukture impresivnih crnogorskih predjela u kojima je nalazio neiscrpnu riznicu nadahnuća”, istakao je Kasalica. On je dodao da je za razvoj crnogorskog slikarstva XX vijeka od velikog značaja Filov slikarski opus “sazdan od originalnih monohromnih slika i dinamičnih kolorističkih slikarskih radova, koji odišu snagom autentičnog izraza“. Kasalica je ukazao da je ovaj plodni stvaralac i vrsni slikar ekspresivne snage jedan od najznačajnijih i najautentičnijih predstavnika enformela i apstraktnog ekspresionizma na prostorima ex Jugoslavije “koji je ostavio iza sebe djela kapitalnih vrijednosti“.
Samosvojni umjetnik snažnog senzibiliteta i individualnosti
Filovo stvaralaštvo predstavlja ga kao samosvojnog i autentičnog umjetnika snažnog senzibiliteta i izražene idividualnosti, dosegavši nivo koji njegovo slikarsvo uključuje u evropske tokove savremene likovne umjetnosti. Likovni kritičar Emil Langi, još 1966. godine, zaključio je da nas Filovo slikarstvo “nagoni da razmišljamo o beskrajno velikom i beskrajno malom.
Ono nas oduševljava, uzdiže iznad nas samih, a ipak nas poziva na skromnost. Uistinu, slikarstvo pjesnika“.
Bonus video:
