FIAT se vratio kući - Umjetnički paviljon je bio tijesan za sve zainteresovane, i da je bilo duplo više mjesta ni jedno ne bi ostalo prazno.
Ovogodišnji festival internacionalnog alternativnog teatra - FIAT 2014 otvoren je izvođenjem predstave “Tri sestre”, rađene po tekstu Antona Pavloviča Čehova u režiji Ane Vukotić i Slobodana Milatovića, u Umjetničkom paviljonu Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore.
“Tri sestre” su bile pravi uvod za temu ovogodišnjeg FIAT-a - savremeno i eksperimentalno čitanje klasike. Predstava je prikazana van takmičarske konkurencije.
Predstava “Tri sestre“ je nastala u koprodukciji dva crnogorska pozorišna festivala FIAT-a i Grad Teatra Budva, kojima se pridružilo JU “Zahumlje” iz Nikšića, a ono što ovaj projekat čini značajnim jeste činjenica da je predstava rađena sa kompletno crnogorskom ekipom. Adaptaciju teksta radili su reditelji predstave Ana Vukotić i Slobodan Milatović. Koreograf predstave je Sonja Vukićević, kostim je radila mlada crnogorska kostimografkinja Lina Leković, a muziku potpisuje Ivan Marović. U predstavi igraju: Bojana Malinovska, Julija Milačić, Ana Vučković, Momo Pićurić, Dejan Ivanić, Zoran Vujović, Miloš Pejović, Petar Novaković, Jovan Krivokapić i Ivan Marović.
Nakon predstave u Kuslevovoj kući održan je FIAT party. Neformalno druženje u Kuslevovoj kući odvijaće se nakon svake predstave. FIAT 2014 traje do 15. septembra, a fiatovska publika pogledaće 11 predstava.
Budući da se programska koncepcija FIAT-a ove godine odnosi na novo čitanje klasika, program obuhvata i predstave kao što u “Opasne veze”, “Kralj Ibi”, “Hamlet”, “Gorski vijenac”, “Don Žuan”…
“Opasne veze” izvešće ruski Dramski teatar “Vera Komisarzevskaja” iz Sankt Peterburga, u režiji Dejana Projkovskog, koji potpisuje i režiju “Hamleta” Dramskog teatra iz Skoplja.
“Kralja Ibija” izvešće mađarski Maladype teatar iz Budimpešte, u režiji Zoltána Balázsa, a “Gorski vijenac” Petra Petrovića Njegoša igra Crnogorsko narodno pozorište iz Podgorice, u režiji Diega de Brea.
Na zatvaranju će biti izvedena predstava “Don Žuan” - koprodukcija Grada teatra iz Budve, Bitef teatra iz Beograda, riječkog HNK Ivan pl. Zajca, Festivala “Riječke ljetne noći” i Nezavisne produkcije Maše Kolar, koja potpisuje i režiju te drame.
Ostatak selekcije donosi pozorišna istraživanja van klasika dramske umetnosti, pa će publika videti i “Merlinkinu ispovest”, nezavisnu crnogorsku produkciju “Kralj magnovenja” iz Nikšića, u režiji Nikole Vasiljevića, slovenačku predstavu “Druga sloboda” ljubljanskog Bunkera, koju potpisuju Leja Jurišić i Teja Reba, “Pare su…*” Makedonskog narodnog teatra iz Skoplja, u režiji Bojana Trifunovskog, te predstavu “Liferanti” Gledališča Glej iz Ljubljane i SNG iz Nove Gorice, čiju režiju potpisuje Miha Nemec.
Festivalski program “Montenegro Art Guerilla”, posvećen kreativnim industrijama, obuhvata promocije, tribine, koncerte, filmske projekcije i poseban segment “Portret”, u okviru kojeg će se predstaviti crnogorski reditelj Branko Baletić i makedonski pisac Jordan Plevneš, koji će predstaviti crnogorski prevod romana “Osmo svjetsko čudo” (OKF, Cetinje).
Za 7. septembar najavljena je tribina o ulozi umjetnosti i kulture u poromociji ljudskih prava LGBT populacije, organizovana u saradnji sa Queer Montenegro, u okviru projekta “LGBTIQ vidljivost protiv homofobije”.
Muzički program obuhvata In memoriam nedavno preminulom crnogorskom violončelisti Igoru Peraziću, te završni koncert na kojem će 15. septembra u KIC “Budo Tomović” nastupiti Rundek Cargo Trio popularnog hrvatskog muzičara Darka Rundeka.
Počeci FIAT-a sežu u 80-te godine 20. vijeka, kada je pokrenut Festival jugoslovenskog alternativnog teatra - FJAT, u okviru aktivnosti prve alternativne pozorišne scene u Crnoj Gori - DODEST (Dom omladine Dramski eksperimentalni studio Titograd), nastale 70-ih u sklopu tadašnjeg Doma omladine “Budo Tomović”. FJAT je održavan do 1991. godine, kao jedna od posljednjih kulturnih manifestacija u bivšoj SFRJ.
Osnivač DODEST-a, reditelj Slobodan Milatović, danas je predsjednik Umjetničkog savjeta FIAT-a, koji je pokrenut 1996. godine kao internacionalni festival alternativnog teatra.
Dizajn prvog FIAT-a radila je beogradska grupa Škart, a obilježen je predstavom “Muzej biciklističkog ustanka u Crnoj Gori” koju je, prema tekstu Zorana Kopitovića, režirao Slobodan Milatović. Legendarna Elen Stjuart, osnivačica njujorškog teatra La Mama, otvorila je FIAT 1997. godine, a 1998. u fokusu je bio italijanski alternativni teatar. Naredna, 1999. godina protekla je u znaku NATO bombardovanja, kampanje “Debalkanizacija Balkana” i akcija solidarnosti u gradovima u regionu i Evropi. To je bio i posljednji FIAT-a uoči duže pauze, koja je potrajala do 2005. i novog obnavljanja festivala. FIAT je ove godine organizovan uz podršku Podgorice i Ministarstva kulture Crne Gore, a generalni sponzor je Crnogorski Telekom.
Festivalski sajt je http://fiat-montenegro.org.
Čežnja za ljubavlju isijava iz svake rečenice
Predstava “Merlinkina ispovijest” na programu je danas u 18 i 21h, u sali DODEST-a. Predstava je nastala po tekstu Miladina Ševarlića, a režiju potpisuje Stevan Bodroža. Producenti predstave su Gej lejzbejski info centar, Dom omladine Beograda, Prvo prigradsko pozorište Leskovac i OFF Beograd “Plus teatar”. Adaptaciju teksta potpisuju Olga Dimitrijević i Stevan Bodroža, scenografiju i kostim Antun Marohnić, a dizajner zvuka Milan Trifunović. U predstavi igraju Aleksandar Trmčić i Čarni Đerić.
Reditelj Stevan Bodroža kaže: “Kod Vjerana mi je posebno potresna čežnja za ljubavlju koja isijava iz svake njegove rečenice, iz svake njegove misli, bila ona ispovjedna, bila ona obraćanje Bogu ili pak ispunjena gomilom psovki kojima je želio da šokira i privlači pažnju. Biće koje je toliko čeznulo za ljubavlju, duboko, do same svoje srži, i u toj čežnji koja se nikada nije ostvarila tragično sagorjelo, zaslužuje da se njime bavi umjetnost, postavljajući svoja vječna pitanja koja večno i ostaju bez valjanog odgovora, o ljubavi, čežnji, autodestrukciji, usamljenosti, patnji… Čini mi se da ljudi poput Vjerana postoje upravo zato da bi u svom životu odslikali sve fundamentalne probleme ljudske egzistencije, da bi poslužili kao neki tragični primjer, kao ogledalo koje će zauvijek zarobiti našu pažnju, vraćati nas sebi kako bismo u tragizmu njihove sudbine reflektovali i provjeravali sopstveni tragizam koji teško da ikad može da se poredi sa njihovim… ”
Bonus video:
