U do sada najradikalnijem potezu od početka protesta u Srbiji, studenti Beogradskog univerziteta počeli su juče 24-časovnu blokadu jedne od najprometnijih saobraćajnih petlji u Beogradu. To je novi vid pritiska na vlasti u Srbiji i predsjednika Aleksandra Vučića da utvrde odgovornost za pogibiju 15 ljudi u padu nadstrešnice na željezničkoj stanici u Novom Sadu 1. novembra. Studentima su se na Autokomandi pridružili srpski poljoprivrednici na traktorima i hiljade građana, a okupljeni su nosili zastave Srbije i brojne parole uključujući: “Dizajniramo novo društvo”, “Zahtjevi nisu ispunjeni”, “Smiješi ti se, smiješi, Laura Koveši”, “Srbija do Pjongjanga”...
Dok su studenti držali pod blokadom Autokomandu, Vučić je na konferenciji za novinare poručio da žele “dijalog i razgovor” najavljujući da će svi studentski zahtjevi biti ispunjeni najkasnije u narednih nekoliko dana, od objavljivanja sve dokumentacije o rekonstrukciji Željezničke stanice u Novom Sadu “koju država posjeduje”, do pomilovanja aktivista uhapšenih tokom protesta. Takođe je kazao da zahtijeva “što hitniju i ogromnu” rekonstrukciju Vlade Srbije i da očekuje da će više od 50 odsto aktuelnih ministara biti zamijenjeno. On je u Palati Srbija kazao novinarima da se tokom teških vremena pokazalo koji članovi vlade su spremni da se bore i rade, a koji nisu.
Naveo je da trenutna situacija sa protestima može da se razvuče na još godinu, dvije ili više, ali da je država riješila da sve to učini jer je važno da se mladi vrate u klupe, ali i zbog stabilnosti države, jer je situacija u državi od početka godine počela da utiče na ekonomiju i direktne strane investicije.
Među zahtjevima demonstranata je i objavljivanje svih dokumenata i ugovora koji se odnose na renoviranje stanice, ali i povećanje budžeta za univerzitete, istraga i prekid napada na demonstrante i potpuna transparentnost istrage o nesreći u Novom Sadu.
Na društvenim mrežama studenti pozivaju na generalni štrajk i traže od zaposlenih da ne idu na posao u petak, da razgovaraju sa kolegama i organizuju prekid rada a da, ako se plaše poslodavca, uzmu slobodan dan. Savjetuju da se ne ide u kafiće i restorane, da se ne naručuje hrana za dostavu, da se ne ide u sportske sale i teretane. “Uzmimo slobodu u svoje ruke! Vaše učešće čini razliku”, navodi se u pozivu na štrajk i građansku neposlušnost.
U akciji “Pod našom (Auto)komandom”, demonstranti su juče u 10 ujutro razapeli šatore, postavili stolice, a na saobraćajnoj petlji organizovana je priprema i služenje hrane na štandovima.
Neki građani su obezbjeđivali demonstrante tako što su parkirali svoje automobile oko blokade, prenio je BIRN. Policija je regulisala saobraćaj oko blokade, kao i na putevima kojima su protestanti dolazili pješke do mjesta blokade, nakon što je desetine protesta ranije održano bez prisustva policije.
Nekoliko incidenata obilježilo je ulične demonstracije proteklih nedelja, uključujući dva slučaja u kojima su vozači automobilima uletjeli u masu, pri čemu su dvije mlade žene povrijeđene.
“Ovdje smo da pokažemo da su svi studenti ujedinjeni, želimo da nam se ispune svi zahtjevi, želimo da prorade institucije. Očekujem da se zahtjevi u što kraćem roku ispune, jer verujem da je to svima cilj”, kazao je za BBC na srpskom Stefan Radovanović, student Građevinskog fakulteta u Beogradu.
“Nismo se umorili, tek smo počeli. Imamo mnogo vremena i tek ćemo da izguramo sve ovo”, kazala je za N1 jedna studentkinja Filološkog fakulteta. “Kada se naši zahtjevi ispune, nadam se da ćemo se vratiti što prije svojim aktivnostima i obavezama na fakultetu. Ovo je moralo da se desi. Molim sve građane da ovo ne shvataju lično. Mi vršimo pritisak na institucije zbog pravde za sve građane, a naročito porodice čiji su članovi stradali tokom pada nadstrešnice”, dodala je.
Među onima koji su se pobrinuli da studenti imaju dovoljno hrane je i vlasnik restorana iz Tivta koji je za Betu kazao da se “danas ovde jedu najbolje pice u Beogradu”. Kako je ispričao, uputio je preko društvenih mreža poziv i javilo mu se tridesetak profesionalnih kuvara iz beogradskih restorana da mu pomognu u spremanju hrane.
Jedan iz grupe od nekoliko njih rekao je da će oni spremiti hrane za bar 500 studenata - paprikaš, supe, pice, kolače. Naveo je i da su ponijeli granule za kućne ljubimce.
Studentske proteste podržali su brojni univerzitetski profesori i prosvjetni radnici, pravnici, kao i javne ličnosti i mnoge kulturne institucije i preduzeća.
Izvještavajući o protestima i blokadama u Srbiji strani mediji navode da je to najveći izazov posljednjih godina za populističku vlast. Rojters piše da se Vučić suočava s optužbama za ograničavanje demokratskih sloboda, uprkos formalnom zalaganju za članstvo Srbije u Evropskoj uniji. On je u više navrata optužio studente da rade za strane sile s ciljem rušenja vlasti, ali nije precizirao na koje strane sile misli.
Njemački Frankfurter algemajne cajtung (FAZ) piše da je ključno pitanje da li će energija masovnih protesta biti pretočena u trajnu politički relevantnu opciju. “Balkansku državu zahvatio je talas protesta protiv Vučićevog sistema moći, i (taj talas), uprkos razlikama, podsjeća na narodni ustanak iz oktobra 2000. kojim je srušen režim Slobodana Miloševića”, piše FAZ.
Da bi pokazao da i on može da mobiliše mase, Vučić je 24. januara organizovao kontramiting, kao priliku “da bude slavljen kao otac nacije zabrinut za dobrobit stanovništva”, podsjeća njemački list. Dnevnik, međutim, dodaje da je kontramiting održan u “provincijskom” gradu Jagodini, “između ostalog i zato što bi vlada vjerovatno, barem u Beogradu i Novom Sadu, imala poteškoće da mobiliše veliki broj ljudi”.
I dok je vlast govorila o 100.000 okupljenih, drugi posmatrači su navodili broj od 15.000, piše njemački dnevnik.
“Ljudi koji su zadovoljni ekonomskim razvojem zemlje i kojima ne smeta, ili čak i podržavaju sve više nacionalistički ton vlade, u Srbiji svakako ima, posebno među starijom generacijom”, ocjenjuje FAZ.
“Nejasno je za sada, ipak, da li će politička energija koja sasvim očigledno proizlazi iz protesta, moći da bude pretočena i u trajnu, partijsko-politički relevantnu opciju. Studenti se za sada svjesno drže podalje od svih opozicionih partija”, ocjenjuje FAZ.
Dnevnik prenosi ocjene pojedinih demonstranata da u Srbiji više nema prostora za partijski angažman, jer su sve državne institucije pod kontrolom SNS. Oni se “organizuju sa pažnje vrijednom disciplinom” na demokratskim studentskim skupovima na fakultetima, ali ako protesti ne dovedu do rušenja režima kao 2000. godine, “ostaje otvoreno pitanje kako njihovo nezadovoljstvo treba da bude konsolidovano i parlamentarno djelotvorno”, piše njemački list.
SPC: Studenti žive u paralelnim univerzumima
Studenti u Srbiji žive u paralelnim univerzumima i na njima je da odluče da li žele da žive u svijetu o kojem im je govorio patrijarh Porfirije ili u onom u kojem se izvrgavaju ruglu sve svetosavske vrijednosti i sva srpska identitetska obilježja, ocijenila je Srpska pravoslavna crkva (SPC).
U saopštenju SPC piše da “dok jedni studenti ponosno nose ikone i državne zastave, cjelivaju ih krsteći se, drugi na čak tri fakulteta - Organizacionih nauka, Političkih nauka i Pravnom, nijemo i bez protesta gledaju kako na sceni tu istu zastavu pogane i obesvećuju, a one koji se krstom krste izvrgavaju najbestidnijim uvredama”.
Na studentima je da odluče “u kojem univerzumu žele da žive”, poručila je SPC i dodala: “Kako odluče, tako će i biti”.
Bonus video:
