16 skandinavskih mirovnih aktivista podnijelo zahtjev za krivičnu istragu protiv članova Komiteta za dodjelu Nobelove nagrade zbog nepoštovanja legata osnivača.
Kontroverze koje sve češće izaziva dodjeljivanje Nobelove nagrade za mir mogle bi da dobiju epilog na sudu.
Šesnaest istaknutih Skandinavaca, mahom mirovnih aktivista i profesora univerziteta, podnijelo je norveškim istražnim organima zahtjev za krivičnu istragu protiv članova Komiteta za dodjelu Nobelove nagrade.
Ovakav potez je uslijedio nakon opsežnog istraživanja koje je sproveo norveški advokat Frederik S. Hefermehl koji se u svojim radovima zalagao za poštovanje legata Alfreda Nobela i mirovnog projekta koji je podržavao, piše Politika.
"U svojim posljednjim godinama Nobel se pridružio mirovnom pokretu i hteo je da finansijski podrži ideju saradnje na polju razoružanja koje bi zamijenilo upotrebu sile. Norveški parlament imenuje pet članova komiteta koji moraju da podnesu ostavke kako bi na njihova mjesta bili dovedeni ljudi koji zaista poštuju ideju zbog koje je nagrada ustanovljena”, smatra Hefermehl.
Među laureatima koje prati osporavanje sa raznih strana jesu i finski diplomata i mirovni posrednik Marti Ahtisari, nekadašnji američki državni sekretar Henri Kisindžer, potpredsjednik u Klintonovoj administraciji Al Gor...
On tvrdi da zahtjevi koje je tokom šest godina upućivao komitetu za dodelu nagrade nisu urodili plodom jer oni nisu pokazali ni najmanje interesovanja i razumevanja za ono šta je Nobel zaista želeo. „Takva praksa je nezakonita i kriminalna, a policijska istraga koju zahtevamo dolazi kao poslednje sredstvo da se obezbedi pravda za istinske ’mirovne šampione’ kao što je Nobel naznačio u svojoj oporuci.”
Mirovni aktivisti iz Švedske i Norveške posebno upiru prstom na predsjednika Nobelovog komiteta i aktuelnog generalnog sekretara Saveta Evrope Torbjorna Jaglanda i „moćnog sekretara” komiteta Gejra Lundestada.
"I političari moraju da poštuju zakone, pa posebno zabrinjava što se članovi Nobelovog komiteta ponašaju kao da su iznad zakona i djeluju prilično samopouzdano u pogledu mogućnosti da društvo nad njima primjeni zakon”, ocenjuje nekadašnji predsjednik Međunarodnog mirovnog instituta Tomas Magnuson.
On postavlja pitanje: "Ukoliko dozvolimo da takvo ponašanje postane politički standard, koliko ćemo onda demokratije zaista imati?”
Premda je od osnivanja najprestižnijeg mirovnog priznanja na svijetu bilo sporenja oko njegovih laureata, duhove liberalne javnosti naročito su uzbunile neke od posljednjih odluka poput one kada je Nobelova nagrada za mir dodjeljena američkom predsjedniku Baraku Obami. Dobijanje visokog priznanja maltene na samom početku prvog mandata u Bijeloj kući moglo je da se opravda jedino velikim očekivanjima koje je cijela planeta imala od lidera najjače sile svijeta.
Događaji koji su uslijedili su međutim demantovali obrazloženje Nobelovog komiteta. Kritičari ne propuštaju da ukažu da je Obama nakon svega nekoliko dana u Ovalnom kabinetu pojačao tajni program Centralne obavještajne agencije (CIA) o ratovanju bespilotnim letjelicama, dronovima, koji će postati jedan od zaštitnih znakova njegovog predsjednikovanja.
I dok je primao Nobelovu nagradu, koja bi trebalo da predstavlja priznanje pojedincima koji su se između ostalog istakli i u borbi za globalno razoružanje, Obama je bio svjestan da u napadima američkih dronova u Pakistanu i Avganistanu ginu i civili. U govoru prilikom primanja nagrade istovremeno je uzdizao moć i pravo vojske SAD da čini dobro.
Pri vrhu liste mirovnih nobelovaca koji su umjesto da premoste globalne razlike samo raspalili debatu svakako se nalazi i Evropska unija, laureat za 2012. Opisana kao mirovni projekat na Starom kontinentu koji neguje najviše etičke standarde izazvala je mnoge kritike zbog stroge imigracione politike i diskriminatornog odnosa prema došljacima.
Vrijedi pomenuti i kineskog disidenta Lju Sijaoboa koji je ovenčan prestižnim priznanjem 2010, što je izazvalo bes vlasti u Pekingu koje su od međunarodne zajednice zahtevale bojkot ceremonije svečanog uručenja. Ljevičarski kritičari na Zapadu su mu zamjerili podržavanje američke invazije Vijetnama, Iraka i Avganistana.
Među laureatima koje prati osporavanje sa raznih strana jesu i finski diplomata i mirovni posrednik Marti Ahtisari, nekadašnji američki državni sekretar Henri Kisindžer, potpredsjednik u Klintonovoj administraciji Al Gor, kao i pregovaračka „trojka” Jaser Arafat, Jichak Rabin i Šimon Peres.
U istoriji Nobelove nagrade za mir zabilježeno je i 19 slučajeva kada komitet nije uspio da se dogovori oko dobitnika ili je procijenjeno da niko nije zaslužio priznanje pa nagrada nije ni dodejljivana.
Bonus video:
