Ahmed al-Šara iz Sirije transformisao se iz pripadnika Al Kaide u predsjednika Sirije, u dramatičnom političkom usponu koji je juče krunisan susretom sa predsjednikom Sjedinjenih Država Donaldom Trampom.
Taj susret u Saudijskoj Arabiji predstavlja prekretnicu za čovjeka koji se priključio Al Kaidi u Iraku u vrijeme američke invazije 2003. godine i proveo godine u američkom zatvoru tamo, prije nego što se vratio u Siriju da bi se priključio pobuni protiv Bašara al-Asada.
Sastanak, koji je uslijedio nakon Trampove najave o ukidanju američkih sankcija Siriji, predstavlja ogroman podsticaj za Šaru dok pokušava da konsoliduje kontrolu nad podijeljenom zemljom i oživi njenu ekonomiju, ocjenjuje agencija Rojters. Tramp je izjavio da želi da normalizuje odnose sa Damaskom i pozvao Šaru da normalizuje odnose sa dugogodišnjim neprijateljem, Izraelom.
“On ima potencijal, pravi je lider”, rekao je Tramp novinarima u avionu nakon sastanka sa Šarom, kojeg je opisao kao “mladog, privlačnog momka sa vrlo snažnom prošlošću”. “Ima stvarne šanse da sve to održi na okupu”, dodao je Tramp.
Šara je preuzeo vlast nakon što su njegovi islamistički borci pokrenuli ofanzivu iz svoje enklave na sjeverozapadu 2024. i zbacili Asada, čiji su saveznici, Rusija i Iran, tada bili zauzeti drugim ratovima.
Dugo je bio poznatiji kao Abu Muhamed al-Golani, njegovo ratno ime dok je bio komandant Fronta al-Nusra, pobunjeničke grupe koja se borila protiv Asada i koja je godinama bila zvanično krilo Al Kaide u tom sukobu.
Veze s Al Kaidom prekinuo je 2016. godine, postepeno preoblikujući svoju grupu kao dio sirijske revolucije, a ne globalnog džihada.
Šara je je u decembru 2024. ušao u Damask kao faktički vladar Sirije, obećavajući da će brutalnu Asadovu policijsku državu zamijeniti inkluzivnim i pravednim poretkom.
Među prioritetima koje je naveo bili su ponovno ujedinjenje Sirije, oživljavanje ekonomije ugušene sankcijama i stavljanje oružja pod kontrolu države. Njegova administracija je dobila značajnu podršku Turske, Saudijske Arabije i Katara.
Ipak, suočio se s teškoćama u ispunjavanju tih ciljeva, jer oružane grupe nisu predale svoje naoružanje, sankcije su ostale na snazi, a sektaška ubistva ostavila su manjinske zajednice u strahu od njegove vlasti.
Izrael, tvrdeći da Šara i dalje ostaje džihadista, proglasio je jug Sirije zabranjenim za njegove snage. Izrael je naveo da je udar u blizini predsjedničke palate u Damasku 2. maja bio upozorenje da neće dozvoliti raspoređivanje sirijskih snaga južno od prijestonice.
Izazovi su bili jasni u martu, kada su Asadove pristalice napale vladine snage u obalskom regionu, što je izazvalo talas osvetničkih ubistava u kojima su islamistički naoružani ljudi ubili stotine civila iz alavitske manjine, iz koje potiče i sam Asad.
To je pojačalo strahove zbog džihadističkog porijekla nove sirijske vlasti, uprkos Šarinim obećanjima o toleranciji i odgovornosti za počinjena ubistva. Strahovi od povratka autoritarnom režimu dodatno su učvršćeni privremenim ustavom kojim je Šari dodijeljena velika moć, ističe Rojters.
Šara je Asadov poraz opisao kao Bogom danu pobedu.
Izbjegao je da direktno odgovori na pitanja novinara o tome da li Sirija treba da primjenjuje islamski šerijatski zakon, rekavši da je to pitanje za stručnjake. Kao osnovu za svoje imenovanje za privremenog predsjednika naveo je revolucionarni legitimitet. Izjavio je da će izbori biti održani, ali da je Siriji potrebno do pet godina da bi ih na odgovarajući način organizovala.
Šara je rođen u Saudijskoj Arabiji, gdje je proveo prve godine života prije nego što se preselio u Siriju. Njegov otac bio je arapski nacionalista, ideologija koja je u suprotnosti sa Šarinim političkim islamom.
Sjedinjene Države proglasile su Šaru teroristom 2013. godine, navodeći da mu je Al Kaida u Iraku povjerila zadatak da sruši Asadovu vlast i uspostavi islamski šerijatski zakon u Siriji.
U intervjuu iz 2021. za američki javni servis PBS, Šara je rekao da je na njega snažno uticala druga palestinska Intifada, odnosno ustanak protiv izraelske okupacije, koji je počeo 2000. godine.
Na pitanje o njegovom stavu prema napadima 11. septembra u vrijeme kada su se dogodili, Šara je rekao: “Svako u arapskom ili islamskom svijetu ko bi rekao da nije bio srećan, lagao bi vas, jer su ljudi osjećali nepravdu koju su Amerikanci činili podrškom cionistima, svojom politikom prema muslimanima uopšte i svojom jasnom i snažnom podrškom tiranima u regionu.”
“Ali ljudi žale zbog ubistva nevinih, to sigurno”, dodao je.
Front al-Nusra nikada nije predstavljao prijetnju Zapadu, rekao je on.
Uprkos vezama sa Al Kaidom, Nusra se smatrala relativno blažom u ophođenju prema civilima i drugim pobunjeničkim grupama u poređenju sa Islamskom državom.
Bonus video:
