Javni dug države u naredne tri godine biće povećan za 622 miliona eura i to sa 4,122 milijarde u ovoj godini na 4,744 milijarde na kraju 2026. godine.
To je projekcija Ministarstva finansija u Predlogu zakona o budžetu za narednu godinu.
Prema dokumentu, domaći dug u naredne tri godine padaće i to sa 545 miliona u ovoj godini na 240 miliona na kraju 2026. godine, dok će za isti period spoljni dug porasti sa 3,5 milijardi na 4,4 milijarde.
U strukturi spoljnjeg duga, najveće učešće ima dug po osnovu euroobveznica od 48,7 odsto, dok je na drugom mjestu kredit kod Exim Kina banke sa ukupnim učešćem od 19,81 odsto. Dug po osnovu eurobveznica je 1,5 milijardi eura, dok se kineskom kreditoru duguje 711 miliona eura.
U Ministarstvu finansija u narednom periodu očekuju rast troškova zaduživanja zbog rasta kamata na globalnom finansijskom tržištu, a dio zaduženja vezan je za varijabilne kamatne stope dominantno u eurima.
“U narednoj godini očekuje se povećanje duga u apsolutnom iznosu u odnosu na 2023. godinu, kao i u odnosu na BDP, usljed činjenice da je procijenjeni BDP za narednu godinu veći za oko 409,66 miliona eura u odnosu na BDP iz ove godine. Očekuje se da će državni dug na kraju 2024. iznositi 60,61% BDP-a, dok će javni dug iznositi oko 61,62 % BDP-a”, navodi Ministarstvo finansija.
Ukupna cifra uvećanja javnog duga u naredne tri godine je za oko 55 miliona manja u odnosu na dugove koje država mora da vrati u narednoj godini u iznosu od 677 miliona od čega je 138 miliona kamata.
Na domaćem tržištu vraćaju 232 miliona
Prema podacima Ministarstva finansija, na domaćem tržištu se mora vratiti 232 miliona dugova i riječ je uglavnom o kreditima koji su u prethodnom periodu uzeti od domaćih komercijalnih banaka.
“Planirani iznos za otplatu glavnicu rezidentima uključuje i 70 miliona eura projektovane otplate za državne zapise i dugoročne kredite koji će se zaključiti u 2023. godini”, navode iz Ministarstva finansija, dodajući da će pola miliona eura biti izdvojeno u narednoj godini na isplatu duga za staru deviznu štednju kod nekadašnje Dafimet i Jugoskandik banke.
Kada je riječ o vraćanju dugova strancima u narednoj godini međunarodnim finansijskim institucijama treba da se vrati oko 92 miliona eura. Riječ je o dugovima prema Međunarodnoj banci za obnovu i razvoj, Pariskom klubu povjerilaca, Banci za razvoj Savjeta Evrope, Evropskoj investicionoj banci, Evropskoj banci za obnovu i razvoj, Međunarodnom monetarnom fondu...
“Osim navedenih obaveza, sljedeće godine izvršiće se isplata kamata po osnovu emisije euro-obveznica iz 2018, 2019. i 2020. godine, u iznosu od 51,19 miliona”, kazali su u Ministarstvu finansija.
Na naplatu stižu dugovi i kod Svjetske banke od skoro 98 miliona eura. Riječ je o garancijama u okviru dva kreditna aranžmana (PBG1 i PBG 2) koje su obezbijeđene za kredite kod četiri banke (Credit Suisse AG, OTP Bank PLC, CKB Podgorica, Societe Generale) zbog manjka novca u državnoj kasi.
Stigla na naplatu garancija Svjetske banke
SB je krajem 2017. godine odobrila Crnoj Gori garanciju zasnovanu na javnoj politici (Policy based guarantee – PBG) od 80 miliona eura, kojom je omogućeno zaduženje države u iznosu do 240 miliona eura, pod povoljnijim uslovima i sa nižom kamatnom stopom. Na taj način je obezbijeđen novac za finansiranje budžeta u 2018. godini godine, uz mogućnost za otplatu i refinansiranje postojećeg duga.
“U 2024. godini, servisiraće se i obaveze, po osnovu kredita za auto-put koji je uzet kod kineske Exim banke i to po osnovu glavnice 61,52 miliona eura i po osnovu kamate i ostalih troškova 14,15 miliona. U strukturi spoljnjeg duga, najveće učešće ima dug po osnovu euroobveznica od 48,7 odsto, dok je na drugom mjestu kredit kod Exim Kina banke sa ukupnim učešćem od 19,81 odsto. U odnosu na državni dug, obaveze po osnovu euroobveznica čine 48,70%, dok je učešće duga po osnovu kredita da Exim Kina bankom u državnom dugu 17,85 odsto. Do 30.09.2023. godine, izvršena je otplata duga po osnovu glavnice, rezidentima i nerezidentima, u ukupnom iznosu od 214,35 miliona eura, otplata po osnovu stare devizne štednje u iznosu od 0,08 miliona eura i otplata po osnovu garancija u iznosu od 2,81 miliona eura. Otplata po osnovu kamate, rezidentima i nerezidentima, iznosila je ukupno 79,81 miliona eura”, kazali su iz Ministarstva finansija.
Od ukupnog državnog duga na kraju septembra ove godine 79,92% iznosa duga izraženo je u domaćoj valuti, tj. u eurima.
“Kada je riječ o riziku promjene kamatnih stopa, u ukupnom državnom dugu preovladavaju zaduženja sa fiksnom kamatnom stopom. Međutim, imajući u vidu značajne promjene na globalnom finansijskom tržištu koje karakteriše porast kamatnih stopa, fiksnih i varijabilnih, očekuje se uticaj ovih kretanja na portfolio duga Crne Gore. Zaduženja sa varijabilnom kamatnom stopom, koja su uglavnom vezana za euribor čine 22,17 odsto državnog duga. S toga, očekuje se porast troškova zaduživanja u narednom periodu”, kazali su u ovom Vladinom resoru.
Bonus video:
